Doğum ve süt izni nedir, kaç gündür?

Gebelik izni, hem hamile kadın işçiler hem de eşleri açısından sorgulanan konulardan biridir. Eşlerin belirli şartları sağlamaları durumunda ücretli ve ücretsiz izin hakkına sahip olmaları söz konusudur. Peki bu şartlar nelerdir? Hamile bir kadın işçi ne zaman doğum iznine çıkabilir ve bu süreler nasıl belirlenir?

Doğum izni nedir?

Doğum izni, kadın işçilerin hamilelik sürecini ve doğumdan sonraki süreçleri daha kolay geçirmelerini sağlayacak haklardan oluşur. Hamilelik sürecinin doğası gereği kadın işçiler fiziksel olarak daha dikkatli olmak durumundadır. Ayrıca doğumdan hemen sonraki aylarda hem kadın işçinin fiziki olarak toparlanması hem de anne-bebek ilişkisinin yoğun bir şekilde sürmesi gerektiği için belirli bir dönem boyunca hamile işçiler doğum sonrası izin yapar.

4857 sayılı İş Kanunu gereğince doğum izni, kadın çalışanın hamilelik sürecinin başlaması ile devreye girer. Hamile çalışanlar, kanun gereği bu süreçte farklı birtakım haklar elde eder. Peki doğum izni ile kadın işçilere ne gibi haklar tanınır, doğum izni süreleri nelerdir? Bunlara da bir göz atalım.

Doğum izni kaç gün sürer?

İş Kanunu, doğum izni süresi hakkında gerekli düzenlemeyi yapmıştır. Buna göre 4857 sayılı kanunun 74. maddesi şöyle söyler:

“…Kadın çalışanların doğum öncesi ve sonrası 8’er hafta, toplamda ise 16 hafta boyunca çalıştırılmamaları gerekir…”

İş Kanunu bununla da kalmayıp kadın işçinin çoğul gebelik yaşaması halinde doğum izni süresini uzatır. Yine kanunun aynı maddesine göre çoğul gebelik halinde kadın işçinin doğumdan önce çalıştırılmayacağı süreye 2 hafta ilave edilir. Eğer işçi hamilelik sürecinde çalışmayı tercih ediyorsa belirli şartlar dahilinde mevzuat bunu da düzenler ve şöyle söyler:

“… Kadın işçi doktor izniyle doğuma 3 hafta kalıncaya kadar iş yerinde çalışabilir. İşçinin doğum izni alabilecekken çalışmayı tercih ettiği bu süreler doğumdan sonra kullanacağı izin sürelerine eklenerek değerlendirilir.”

Süt izni süresi nedir?

Doğum izni süreleri dışında çalışan anneler için kanun süt izni öngörür. Buna göre kadın işçiye, 1 yaşından küçük çocuğu olması halinde onu emzirmek için günlük toplam 1,5 saat emzirme izni işveren tarafından verilmek zorundadır. Bu sürenin günün hangi zamanlarında kullanılacağını ise işçi belirler. İşveren verdiği süt iznini çalışma süresinden saymalıdır.

Doğum yapan işçiye yarı zamanlı çalışma hakkı

İş Kanunu, kadın işçiye doğum izni bittikten sonra ücret kesintisi olmaksızın yarı zamanlı çalışma hakkı verir. İşçi kendi tercihi doğrultusunda bu hakkı kullanabilir. Kadın işçiye verilen bu hak;

• İlk doğum için 60 gün,
• 2. doğum için 120 gün,
• Sonraki doğumlarda 180 gün olacak şekilde tanınır.

Eğer işçi çoğul bir doğum gerçekleştirdiyse bu sürelere 30 gün eklenir. İşçinin dünyaya getirdiği çocuğun engelli olması durumunda ise bu süre 360 gün olarak uygulanır. Ayrıca işçi 3 yaşından küçük bir çocuk evlat edinmiş ise doğum iznine dair haklardan faydalanabilir.

Doğum izni süresi içerisinde işçinin işten çıkarılması durumunda sahip olduğu haklarla ilgili bilgi için “Gebelik izninde işten çıkarılan kadınların hakları nelerdir?” adlı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Babalık izni kaç gün sürer?

Baba adayı olan çalışan eğer memur ise 10 güne kadar babalık izni kullanabilir. Ancak baba adayı özel sektör çalışanı ise 2 gün babalık izni hakkına sahip olur. Toplam babalık izni süresi ise 5 gündür. Babalık izni ücretli bir izin türüdür; bu süre içerisinde çalışan maaşından herhangi bir ücret kesintisi yapılmaz.

Ücretli ve ücretsiz doğum izni hakkı

Doğum yaklaşırken işçilerin akıllarını kurcalayan sorulardan biri “Doğum izni ücretli mi?” olmaktadır. Gelin mevzuattan yararlanarak bu sorunun yanıtına birlikte bakalım.

Kadın işçinin doğum iznine dair 8’er haftalık süreler, süt izni gibi tüm detaylar ücretli izin kapsamında yer alır. Yani işçi 4857 sayılı İş Kanunundan doğan bu haklarını kullanırken maaşından herhangi bir kesinti yapılmaz. Ancak kadın işçi analık izni olarak da geçen bu doğum izni hakkını bitirdikten sonra izin süresini uzatmak isterse o işçiye işveren tarafından 6 aya kadar ücretsiz izin hakkı tanınır.

İşçinin 3 yaşından küçük bir çocuğu evlat edindiği durumlarda da işçi, 6 aya kadar ücretsiz izin hakkından yararlanabilir. Hatta böyle bir durumda eşlerden herhangi biri bu hakkı kullanabilir.

Doğum izni kapsamında belirtilen ücretsiz izin süresi, yıllık izin hesabında dikkate alınmaz.

Doğum izni hesaplama

Doğum izni hesabına dair işlemlerinizi aşağıdaki bilgiler ile kolayca yapabilirsiniz:

• Doğum izni başlangıç tarihi,
• Doğumu gerçekleşecek çocuk sayısı,
• Varsa daha önce gerçekleşen doğum sayısına göre doğum izni süresi hesaplanabilir.

‍
Birçok izin türünün hem işverenlerin hem de çalışanların kafasını oldukça karıştırdığını biliyoruz. İzin türlerinin tüm detaylarına tek bir yerden ulaşabilmeniz için izinturleri.com‘u yayına aldık. Artık aklınıza takılan tüm izin türlerine kolayca ulaşabilirsiniz.

Kolay İK ile izinleri yönetmek artık çok kolay!

Personel izin yönetimlerinizi kolaylaştırmanın bir yolu var! İzin yönetim süreçlerinizi nasıl otomatikleştirebilirsiniz, personel izin yönetimi programı kullanmanın faydaları neler? Personel izin yönetimi süreçlerinizi kolaylaştırın! yazımıza göz atın. Hemen şimdi Kolay İK’yı 15 gün ücretsiz deneyin, personel yönetimi süreçlerinizi dijitalleştirin.

‍