Ücret nedir? Ücret çeşitleri nelerdir?

Ücret nedir?

Ücret, en genel tanımıyla işçinin, çalışması karşılığında aldığı paradır. Bir ödemenin ücret sayılabilmesi için mutlaka bir çalışma karşılığında ve para ile yapılmış olması gerekir. Söz konusu bu çalışmanın ücreti hak etmesi için ise mutlaka bir ürün ya da mal ortaya koyması gerekmez. Bir ürün ya da hizmetin, üretilmesinin yanında, tüketiciye sunulduğu son noktaya kadar geçen süreçteki iş ilişkisi içinde ortaya konan tüm fiziksel ve düşünsel emek, ücrete tabi olur.

Ücret nasıl ödenir?

4857 Sayılı İş Kanunu, madde 32’de ise ücret “Genel anlamda ücret bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutardır.” şeklinde tanımlanmıştır. Bu tanımdan da anlaşılacağı gibi, çalışanın emeğine karşılık ödeme sadece para ile yapılabilir. Bono, kupon, para yerine kullanılan herhangi bir eşya ile ya da farklı bir şekilde yapılamaz.

Bunun yanında şayet iş yerinin ülke genelinde toplam çalışan sayısı 10 ve üzerindeyse, çalışanların ücreti mutlaka bir banka hesabına yatırılmalıdır. Bulunulan yerde herhangi bir banka yoksa ücret PTT aracılığı ile de ödenebilir. Her iki seçeneğin de mevcut olmadığı durumlarda ise yasada kolaylık sağlamak adına bir hüküm bulunmamaktadır. Yani işçinin ücreti her ne koşulda olursa olsun bir banka ya da PTT hesabı aracılığı ile ödenmeli, kayıtlara geçmelidir.

Yüzde usulune göre ücret

Bu ücret türünde çalışanın ücreti müşterilerin ödemelerine eklenen yüzdelik dilimin çalışanlara paylaştırması ile verilir. Daha ziyade otel, kafe, restoran gibi işyerlerinde uygulanan bu yöntemde bahşişler de ücrete esas sayılabilmektedir. Yüzde usulüne göre ücretlendirmede ay sonunda çalışanın eline geçen tutarın yasal asgari ücretin altında kaldığı durumlarda aradaki fark işveren tarafından ödenir.

Temel ücret nedir?

Temel ücret, işçinin bir iş yerinde işe başlarken işveren ile anlaştığı ve genellikle aylık olarak ödenen ücrettir. Temel ücret; prim, ikramiye, bayram yardımı gibi harici ödemelerin olmadığı bir ödeme türüdür. İşverenin her ay işçiye ödemekle yükümlü olduğu ücret, temel ücret olarak adlandırılır. Temel ücret, asıl ücret ya da çıplak ücret olarak da adlandırılabilir ve iş sözleşmesi ile belirlenir.

Temel ücret olan brüt ücret, her ay işveren tarafından genel sağlık sigortası, işsizlik sigortası, işçi payı, gelir vergisi ve damga vergisi gibi kesintiler düşülerek işçiye ödenir. Tüm bu kesintilerin ücretten düşülmesi ile net ücret, yani işçinin eline geçen ücret elde edilir.

İşçi, aldığı temel ücrete ek olarak birtakım ek ödemeler elde edebilir. Bunlar;

• Prim,
• İkramiye,
• Komisyon,
• Kardan pay alma şeklindedir.

Bir de işverenin yaptığı sosyal yardımlar bulunur. Bunlar;

• Yol yardımı,
• Yemek yardımı,
• Taşıt yardımı,
• Yakacak yardımı,
• Giysi yardımı,
• Bayram yardımı gibi ayni ya da nakdi ödemelerdir.

İşçinin aldığı temel ücrete ek olarak yapılan ödemeler ile artık bu ücret temel ücret değil, giydirilmiş ücret olur. Diğer ücret türleri ise aşağıdaki gibidir:

• Zamana göre ücret,
• Parça başına (akort) ücret,
• Yüzde usulü ücret ve bahşişler,
• Götürü ücret şeklindedir.

Temel ücret konusunun detaylarını “Temel ücret nedir?” konulu blog yazımızdan okuyabilirsiniz.