Performans değerlendirme ölçeği nedir?

Performans değerlendirme döneminde insan kaynakları uzmanları tarafından en çok kullanılan araçlardan biri olan performans değerlendirme ölçeği ve detayları hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak ister misiniz? O halde gelin performans değerlendirme ölçeği nedir, türleri nelerdir, birlikte inceleyelim. 

Performans değerlendirme ölçeği nedir?

Performans değerlendirme ölçeği, iş yerinde çalışan herkesin belirli performans kriterlerine göre değerlendirilmesini sağlayan bir araçtır. Performans değerlendirme ölçeği, objektif ve sistematik bir değerlendirme avantajı sunduğundan İK uzmanları tarafından değerlendirme dönemlerinde en çok tercih edilen araçlardan biridir. Bu araç ile çalışanların başarı düzeyi, beceri gelişimleri ve iş hedeflerine katkı gibi kriterler doğrultusunda performans ölçümleme hedeflenir. Aynı zamanda performans değerlendirme döneminde, ölçülebilir, güvenilir ve etkili bir değerlendirme sürecine de katkı sağlar. 

Performans değerlendirme ölçeği türleri nelerdir?

Performans değerlendirme ölçekleri, farklı iş ihtiyaçlarına, pozisyonlara, hedeflere ve sektörlere göre değişkenlik gösterir. Sürecin daha adil ve verimli ilerlemesine katkı sağlayan bu ölçeklerden en yaygın kullanılanları ise şu şekildedir:

Derecelendirme ölçekleri(Rating scales)

Çalışanların belirli bir kriter veya beceri üzerinden puanlanmasını sağlayan derecelendirme ölçekleri, 1-5 veya 1-10’a kadar bir puanlama yoluyla kullanılır. Örneğin bir çalışanın takım çalışmasına yatkınlığı veya problem çözme yeteneği belirlenen skala üzerinden(1-5) değerlendirilebilir. Bu ölçek türü, yöneticilerin çalışanları hızlı ve sistematik bir şekilde değerlendirmesine olanak tanırken kişisel yargıların sürece dahil edilmesi halinde de objektiflikten uzak adaletsiz bir değerlendirme sürecine yol açar. 

Davranışsal değerlendirme ölçekleri(BARS)

BARS yani davranışsal değerlendirme ölçeği türü, belirli bir davranışsal örnekle desteklenen bir değerlendirme yöntemidir. Bu tür ölçeklerde her puana belirli bir davranış verilir. Örneğin, “problem çözme becerisi” için 1 en düşük, 5 ise en yüksek olarak puanlanır. Çalışan performansını objektif ve net bir şekilde değerlendirmesi bu yöntemin en büyük avantajlarından biridir. Puanlamalar detaylı ve her iş rolü için farklı davranışsal kriterlerin belirlenmesi gerektiği için BARS ölçeğinin oluşturulması zaman alabilir. 

Grafik değerlendirme ölçekleri

Grafik değerlendirme ölçeği, çalışanın belirli beceri veya kriterdeki performansını grafiksel bir şekilde ölçümlemeyi sağlar. Sütun grafikler, yatay çizgiler vb. görsellerle çalışan performansı gösterilir. Örneğin “liderlik becerileri” kriterinde çalışanın performansı zayıf veya çok iyi arasında bir yerde işaretlenerek gösterilir. Grafik değerlendirme ölçeği, büyük ölçekli şirketlerdeki ekiplerin değerlendirilmesinde hızlı ve etkili bir araç olarak karşımıza çıkar. 

Sıklık değerlendirme ölçekleri

Sıklık değerlendirme ölçekleri, çalışanın belirli bir kriterdeki performansını ne sıklıkla değiştirdiğine dair bir puanlama sunar. Örneğin, iletişim becerisi kriteri için “her zaman”, “sık sık” veya “nadiren” gibi sıklık derecesine göre oluşturulan bir ölçek türü olarak karşımıza çıkar. Sıklık değerlendirme ölçekleri özellikle belirli davranışların değerlendirmesi için oldukça fayda sağlar. 

Performans değerlendirme ölçeklerinin önemi nedir?

Performans değerlendirme ölçekleri özellikle performans değerlendirme dönemlerinde İK profesyonellerine çok yönlü faydalar sağlar. Yukarıda bahsettiğimiz ölçeklerin en büyük avantajlarından biri, değerlendirme süreçlerinde objektif sağlamasıdır. Doğru bir şekilde hazırlanan ölçekler, çalışanların yeteneklerini ve performansların adil bir şekilde ortaya koyar. Bu sayede çalışanların gerçek performansları ortaya konularak, gelişim ihtiyaçları belirlenir ve tüm süreç daha net bir şekilde gözlemlenir. Sonuç olarak da performans değerlendirme ölçekleri, İK departmanlarına aşağıdaki alanlar özelinde faydalar sağlar:

• Objektif değerlendirmeler sayesinde çalışanların gelişim ve eğitim ihtiyaçları belirlenir. 
• Çalışanların kariyer yolculuğunda rotasyon, terfi gibi kararların daha kolay ve isabetli bir şekilde verilmesine yardımcı olur. 
• Performans değerlendirme ölçekleri, yöneticilerin çalışanlara objektif ve yapıcı bir şekilde geri bildirim vermesini sağlar. Böylelikle performans değerlendirme süreçlerinde geri bildirimler verimli ve etkili bir hale gelir. 
• Çalışan performansları bu ölçekler sayesinde daha net bir şekilde görüldüğü için adil bir ücretlendirme ve veya prim sistemi oluşturulabilir. Böylelikle çalışan bağlılığı artar ve kurum kültürü gelişerek adalet duygusu pekişir.

360 derece performans değerlendirme ile ölçeklerin birlikte kullanımı hakkında

Birçok şirket, performans değerlendirme süreçlerini daha bütünsel hale getirmek için performans değerlendirme ölçeklerini 360 derece performans değerlendirme yöntemiyle birleştirmektedir. Bu yöntem, yalnızca çalışanların değil, yöneticilerin de değerlendirildiği, objektif verilere dayalı bir yaklaşımla çalışanın farklı yönlerden değerlendirilmesini sağlar.

Örneğin, bir çalışanın takım çalışmasına uyum kriterini belirli bir performans değerlendirme ölçeği üzerinden ölçmeye karar verdiğinizi düşünelim. Bu değerlendirme yöntemini 360 derece performans değerlendirme ile entegre ettiğinizde, süreci daha objektif bir şekilde yürütmüş olursunuz. Ayrıca bu yaklaşım, çalışanların ve ekiplerin kendilerini daha iyi tanımalarına ve gelişim alanlarını keşfetmelerine yardımcı olur.

Performans değerlendirme konusunda daha fazla bilgi edinmek ister misiniz?

İnsan kaynakları eğitim platformu Kolay Akademi’ye ücretsiz kaydolarak, A’dan Z’ye performans değerlendirme eğitimi alabilirsiniz!

Kolay Akademi’de farklı seviyelerde eğitimlerin yanı sıra podcastler, blog yazıları, e-kitaplar gibi destekleyici kaynaklarla öğrenme sürecinizi zenginleştirebilirsiniz. Ayrıca, öğrendiklerinizi pekiştirmek için deneme testlerine katılabilir ve eğitimi tamamladığınızda bitirme sertifikası alabilirsiniz.

Kariyerinizde bir adım öne geçmek için Kolay Akademi her zaman yanınızda!