April 18, 2023
Günümüzde performans yönetimi, bireylerin ve organizasyonların performansını ölçmek, olası sorunları önlemek, çalışanların organizasyona olan etkisini artırmak ve iş memnuniyetini sağlamak amacıyla giderek daha önemli hale gelmiştir. Bazı şirketler için kaçınılmaz bir süreç olsa da performans değerlendirme hakkında birçok soru işareti bulunuyor. Biz de bu bağlamda performans değerlendirme hakkında en çok merak edilenleri ve temel bilgileri bu yazı altında topladık.
Bir çalışanın potansiyelinin, yeteneklerinin, işteki davranışlarının ve işle ilgili tüm niteliklerinin diğer çalışanlarla karşılaştırılarak ölçümlenmesidir. Performans değerlendirmesi sistematik, adil ve düzenli yapılması gereken bir işlemdir. Daha detaylı bilgi isterseniz "Performans değerlendirme nedir?" yazımıza göz atabilirsiniz.
Performans değerlendirmesi; bir disiplin aracı, çalışanın kişiliğine yapılan saldırı ya da yargı aracı, ücret pazarlığı veya çalışandan saklanan bir doküman değildir.
Çalışma hayatındaki değişiklikler, çalışma koşullarının zorlaşması, beyaz yakalı çalışanlar arasındaki rekabetin artması, nitelikli çalışan sayısının sürekli yükselmesi gibi nedenlerden dolayı çalışanların performansının gözlemlenmesi ve ölçülmesi, hem şirketler hem de çalışanların kariyeri için büyük önem taşıyor.
Performans değerlendirme ile çalışanların görev ve sorumluluklarını benimsemesi, performanslarının ölçülmesi, maaş ayarlamalarının yapılması, terfilerin belirlenmesine yardımcı olunması ile eğitim ihtiyaçlarının kararlaştırılması sağlanır. Ayrıca yöneticilere geri bildirimde bulunulması, çalışanlar arası iletişimin iyileştirilmesi, yönetimin geliştirilmesi ve öngörülemeyen dış faktörlere karşı hazırlıklı olunması hedeflenir.
Performansın doğru değerlendirilmesi, şirketler açısından kritik bir öneme sahip. Bu sebeple, doğru performans değerlendirme yönteminin seçilmesi de büyük önem taşır. Çalışanların performansını değerlendirmek için uygulanan yöntemlerden bazılarını ele almak gerekirse, kullanılan temel yöntemleri 3 ana başlık altında toplayabiliriz:
Bir performans değerlendirmenin en iyi sonucu verebilmesi için, doğru yöntemin seçilmesi oldukça önemlidir. Bunun yanında performans değerlendirmesi hangi araçlarla, hangi mecralarda yapılabilir ya da yapılmalıdır sorusu da performans değerlendirme sürecinin en iyi sonucu vermesi için cevaplanması gereken sorulardan biri.
Günümüzde performans değerlendirmesi uygulamaları, çoğu zaman çalışma hayatının birçok alanında olduğu gibi, personel yönetim süreçlerinde de sıkça kullandığımız yazılımlar ile dijital platformlarda yapılır. Bunun yanında hala klasik, eski yöntemlerin kullanıldığını da söylemek yanlış olmaz. En çok tercih edilen performans değerlendirme araçları ise:
Performans değerlendirmesini nasıl yapacağınızı belirlemek için, öncelikle ne amaçla yapacağınıza karar vermeniz gerekir. Bu anlamda performans yönetimin amacını üç başlıkta inceleyebiliriz.
Amacınızı belirledikten sonra, ona uygun yöntemi bulmalısınız.
İnsan kaynakları eğitim platformu olan Kolay Akademi’ye ücretsiz kayıt olun ve A’dan Z’ye performans değerlendirme eğitimine hemen başlayın.
Farklı seviyelerde eğitimler, podcast, blog ve e-kitap gibi destekleyici kaynaklar, öğrendiklerinizi pekiştirmeniz için deneme testleri ve bitirme sertifikaları Kolay Akademi’de sizleri bekliyor.
Performans yönetimi, şirket varlığını sürdürdüğü sürece var olacak olan bir süreçken, performans değerlendirmesi bu sürecin içerisindeki belli periyotları ve çalışmaları kapsar. Tekrar belirtmek gerekirse performans yönetimi, performans değerlendirmesini de kapsayan geniş bir yönetim sürecidir.
Performans yönetimi, çalışanları bireysel değil, bir ekip olarak ele alır. Birey performansının yanında tüm ekibin performansını da ele alan devamlı bir süreçtir. Yıl içerisinde bir ya da birkaç kez yapılan, sınırlı bir incelemeye dayandırılmaz. Belli hedef ve amaçların gerçekleştirilmesiyle sonuçlanmaz. Süreklidir ve performansın hep daha iyiye taşınmasına odaklanır.
Performans değerlendirmesi, ülkemizdeki çalışma ilişkilerini düzenleyen 4857 sayılı İş Kanunu’nda kendine henüz yer bulamamıştır. Dahası, hukuki dayanağı, yapılması ya da yapılmaması durumunda karşılaşılabilecek sonuçlar ya da uygulanacak yasal süreçler hakkında da net bir bilgi bulunmuyor. Bununla birlikte İş Kanunu, çalışanın işine son verilmesi noktasında dolaylı ifadelerle de olsa performans değerlendirmesinden bahseder. 24. ve 25. maddelerinde belirtilen haklı fesih sebepleri dışında, işçinin işine son verilmesinin geçerli bir sebebe dayandırılması gerektiğini söyler.
Kısaca kanun, çalışanın performansının özellikle işten çıkarılması söz konusu olacaksa adil ve tarafsız bir şekilde ölçülmesi, performansıyla ilgili çalışana geri bildirimde bulunulması, savunma hakkının çalışana teslim edilmesi gerektiğini açıkça ifade eder.
Kanuni bir zorunluluğu bulunmayan performans değerlendirmesi, hukukun belli vakalarda aradığı bir uygulamadır. Yalnızca işten çıkarmalarda değil, terfi, maaş zammı ve pozisyon değişikliği gibi durumlarda ortaya çıkan işçi-işveren uyuşmazlıklarında - dil, din, cinsiyet, etnik köken gibi unsurlar söz konusu değilse - kanun mutlaka çalışanın performansı ve performansının değerlendirilmesiyle ilgili bilgiye ihtiyaç duyar.
Değerlendirme süreçlerinin sıklığı, çalışan performansını etkin ve verimli bir şekilde yönetmek isteyen şirketlerin en çok merak ettiği konular arasında yer alır. Geleneksel olarak, birçok şirkette yıllık performans değerlendirmeler yaygın olarak tercih edilirken, günümüzde bu tek başına yeterli değil. Son dönemlerde ise dönemsel ve daha sık olarak yapılan performans değerlendirmelerin hem şirket başarısı hem de çalışan gelişimine doğrudan katkı sağladığı görülmüştür.
İK uzmanları, performans değerlendirmesinde kullanılacak kriterlerin seçimi konusunda sıklıkla titiz bir yaklaşım benimser. Kriterlerin objektif, ölçülebilir ve iş hedefleriyle uyumlu olması gerektiği üzerinde durulurken, bu kriterlerin çalışanların farklı rollerine ve sorumluluklarına göre nasıl özelleştirileceği de önemli bir konu olarak öne çıkar.
Her bir pozisyon için adil ve anlamlı bir değerlendirme yapabilmek adına kriterlerin, iş tanımları ve pozisyonun gerektirdiği becerilerle uyumlu hale getirilmesi, performans değerlendirme süreçlerinin etkinliğini artırır. Böylece, kriterlerin belirlenmesinde iş hedeflerine katkı sağlayan yetkinlikler ve performans göstergelerinin dikkate alınması, hem bireysel hem de organizasyonel başarının değerlendirilmesine katkı sağlar.
Performans değerlendirmenin amaçları, hedefleri, hangi aralıklarla ve nasıl ölçüleceğinin yanı sıra elde edilen sonuçlarında kullanım alanları ve bu alanlarda oluşturulacak stratejiler de oldukça önemli. Şirketler ve verimlilikleri için kritik bir öneme sahip olan performans değerlendirme sürecinin bu noktada adil şartlar altında, çalışan odaklı olarak gerçekleşmesi için tüm aşamaların hassasiyetle yürütülmesi gerekir.
Performans değerlendirme çıktıları, stratejik planlama, işten çıkarma ve terfiler, rotasyon, iş becerilerinin geliştirilmesi, kariyer, ücret yönetimi, motivasyon, çalışan bağlılığı ve eğitimleri gibi uygulamalarda veri olarak kullanılır.
Çalışan değerlendirme süreçlerini daha objektif ve veriye dayalı hale getirmek, adil ve etkili bir performans yönetimi için kritik öneme sahiptir. Bu amaçla kullanılan çeşitli metrikler ve araçlar, süreçleri daha sistematik hale getirir ve yöneticilere sağlıklı veriler sunar. Performans yönetim yazılımları, çalışan performansının düzenli ve sistematik olarak izlenmesini sağlarken, yöneticilerin kararlarında güçlü bir veri temeli oluşturarak sürecin güvenilirliğini artırır.
360 derece performans yöntemleri ise, çalışanların performansını yalnızca yöneticilerinin bakış açısına değil, aynı zamanda iş arkadaşları, astlar ve üstlerden gelen değerlendirmelerle çok yönlü bir perspektife taşır. Bu yöntem, performansı daha kapsamlı bir şekilde ele alarak çalışan hakkında daha dengeli bir görüş oluşturulmasına katkıda bulunur.
Yetkinlik bazlı değerlendirme de son yıllarda önem kazanan modern yöntemlerden biridir. Bu sistem, çalışanların sahip olduğu becerileri pozisyonun gerektirdiği yetkinliklerle karşılaştırarak performansı değerlendirir, böylece her çalışanın güçlü ve gelişime açık yönleri daha net bir şekilde ortaya konur.
COVID-19 süreci birçok değişimi beraberinde getirdi. Bu sırada uzaktan çalışma, çevrim içi toplantılar vb. kısmen bildiğimiz yenilikler yaşamımızın merkezine yerleşirken açık iletişimin önemi de tekrar anlaşıldı. Peki uzaktan çalışma koşullarında performans değerlendirmeye ne oldu? Tabii ki o da değişti! Uzun zamandır gerçekleştirdiğimiz performans yönetimi tecrübemize dayanarak uzaktan çalışma koşullarında performans değerlendirmenin ne olması gerektiğine dair bir yazı hazırladık, incelemek için hemen bu linke tıklayın.
Kolay İK olarak kullanıcılarımızın ihtiyaçlarına göre özelleştirebilecekleri bir performans değerlendirme modülü geliştirdik. Bu modülde çalışanlara sormak istediğiniz soruları farklı yetkinlikler altında gruplayarak hazırlayabilirsiniz. Çalışanlar kendi hesaplarından kullanıcı adı ve şifreleri ile giriş yaparak performans değerlendirmesine katılabilir.
Performans değerlendirmesinin dayanağı olan anketleri hazırlarken, anketin hangi çalışanlara uygulanacağı ve bu çalışanların astı, üstü, dengi veya kendi hiyerarşisinin dışındaki kişilerden hangilerini değerlendireceğini de kolayca atayabilirsiniz.
Sıkıntılı ve uzun bir süreç olan performans değerlendirmesini, Kolay İK'nın sunduğu özel alanları kullanarak özelleştirebilir, tüm çalışanların online olarak gerçekleştirebilecekleri değerlendirme sayesinde hem vakitten, hem kağıt israfından, hem de bitmek bilmeyen değerlendirme sürelerinden kurtulabilirsiniz. Aynı zamanda performans değerlendirme raporlarına da tek tıkla ulaşabilirsiniz.
Kolay İK’nın performans değerlendirme uygulaması hakkında detaylı bilgi almak ve ücretsiz demo talep etmek için bu linke tıklayabilirsiniz.
Hiçbir kurulum ve kredi kartı gerektirmeden kullanmaya başlayın.
ÜCRETSİZ DENEYİNHiçbir kurulum ve kredi kartı gerektirmeden, personel yönetim yazılımını hemen 15 gün boyunca ücretsiz deneyin.
.svg){kind=small}