Toplu işçi çıkarma nedir? Esasları nelerdir?

Toplu işçi çıkarma; işverenin belli sebeplerden dolayı toplu olarak işçi çıkarmasıdır. Peki işverenler hangi sebeple toplu işçi çıkarma yapabilir? Esasları ve cezalarıyla ilgili tüm bilgiler yazımızda!

İşveren; ekonomik, teknolojik, yapısal ve benzeri işletme, işyeri veya işin gerekleri sonucu toplu işçi çıkarmak istediğinde, bunu en az otuz gün önceden bir yazı ile, işyeri sendika temsilcilerine, ilgili bölge müdürlüğüne ve Türkiye İş Kurumuna bildirir. İşyerinde çalışan işçi sayısı:

• 20 ile 100 işçi arasında ise, en az 10 işçinin,
• 101 ile 300 işçi arasında ise, en az yüzde on oranında işçinin,
• 301 ve daha fazla ise, en az 30 işçinin,

İşine 17’nci madde uyarınca ve bir aylık süre içinde aynı tarihte veya farklı tarihlerde son verilmesi toplu işçi çıkarma sayılır.

Hangi sebeple toplu işçi çıkarma yapılabilir?

Toplu işçi çıkarma kanunda da ifade edildiği gibi 4857 sayılı İş Kanunu’nun 17. Maddesine uygun yani ihbar süreleri göz önünde bulundurularak yapılabilir. İhbarsız ve tazminatsız işten çıkarma sebeplerinden biriyle işten çıkarılan işçi toplu olarak çıkarılan işçilerden sayılmayacaktır.

Otuz günlük sürenin hesabı nasıl yapılır?

Toplu işçi çıkarmanın koşullarından biri olan 30 günlük süre, işçilerin işten çıkarıldığı ayın ilk günü değil, ilk işçinin işten çıkarıldığı gün başlar. Bu tarihi takip eden 30 günlük süre toplu işten çıkarma için dikkate alınacak olan 30 günlük süreye karşılık gelir.

Toplu işçi çıkarma sürecinde fesih hangi tarihte gerçekleşmiş sayılır?

Toplu işçi çıkarmanın en önemli koşullarından biri işverenin toplu işçi çıkarma kararının kesinleştikten sonra Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın ilgili bölge müdürlüğü ve bağlı bulunulan İŞKUR müdürlüğüne yazılı olarak bildirimde bulunmasıdır. Yapılan bildirimin ardından 30 gün sonra toplu işçi çıkarma süreci başlar. Ancak burada dikkat edilmesi gereken en önemli konu işçilerin ihbar süreleridir. Nitekim kuruma yapılan bildirimin üzerinden geçen 30 günlük süre sonrasında işveren işçilerin iş akdini feshedemez. İşçilerin ihbar önellerini dikkate alıp kıdemlerine göre geçerli olan ihbar süreleri tamamlandıktan sonra iş akitleri feshedilmiş sayılacaktır.

Toplu işçi çıkarmada bildirim şartı nedir?

Toplu işçi çıkarma sürecinde işverenin yükümlülüklerinden biri de bildirimde bulunmaktır. Hem Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın ilgili bölge müdürlüğü ve bağlı bulunulan İŞKUR müdürlüğüne hem de işyeri sendika temsilcilerine yapılması gereken bildirimin yazılı olarak ve en az otuz gün önceden yapılmalıdır. Bildirimin yapılmasının ardından işyeri sendika temsilcileri işveren ile görüşerek toplu işten çıkarmanın engellenmesi, işçi sayısının en düşük seviyede tutulması ya da toplu işten çıkarmadan işçilerin en az derecede etkilenmesi için masaya oturur. Yapılan bu görüşme sonrasında görüşmelerin yapıldığını gösteren bir belge düzenlenir.

Toplu işçi çıkarma ile ilgili diğer detaylar

Toplu işçi çıkarma ile ilgili merak edilen konulardan biri de işverenin toplu işçi çıkardıktan sonra yeni işçi alıp alamayacağıdır. İşveren toplu işçi çıkarma süreci başladıktan sonra geçen altı aylık sürede aynı ya da aynı nitelikteki iş için yeniden işçi almak isterse önceliği toplu olarak işten çıkarılan işçilere vermekle yükümlüdür. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli detay işten çıkarılan işçilerin niteliksel olarak aranan kriterlere uygun olmasıdır. Bununla birlikte mevsimlik ya da dönemsel işlerde yapılan toplu işten çıkarmalar işin bitmesiyle alakalı ise toplu işçi çıkarma olarak değerlendirilmez.

Kaynakça

‍4857 Sayılı İş Kanunu‍

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı