Askerlik borçlanması nedir? Nasıl yapılır?

Ülkemizde erkeklerin askere gitme gibi bir zorunluluğu bulunuyor ve askerlik süresinde sigortalı olarak çalışmak mümkün olmuyor. Bu nedenle askerlik süresinde borçlanma yapılabiliyor. Peki askerlik borçlanması nedir, kimler başvurabilir ve nasıl yapılır gibi detaylar yazımızda.

Askerlik borçlanması nedir?

Askerlik borçlanması sigortalıların askerlik görevlerini yerine getirmek amacıyla çalışma hayatlarına ara vermesi veya ayrılmaları, bu süre zarfında sigortalılık durumlarının sona ermesine yol açmaktadır. Bu durum, emeklilik yaşını etkileyebilir.

Erkek çalışanların askere gitmeleri sonucunda, askerlik süresinin tamamı veya belirli bir kısmı, emeklilik, malullük ve ölüm sigortası primleri için borçlanma kapsamında değerlendirilebilir. Bu işlem askerlik borçlanması olarak adlandırılır. Askerlik borçlanması ile askerde geçirilen günler, bireyin toplam sigorta prim gün sayısına ilave edilir. Bu sayede, askerlik süresi emeklilik hakkı kazanma sürecine katkı sağlar. Askerlik döneminin tamamı veya belirli bir bölümü için borçlanma talep edilebilir.

Askerlik borçlanması nasıl yapılır?

Askerlik borçlanmasının hesaplanması ve ödemesinin yapılması için Sosyal Güvenlik Kurumu’na kişinin yazılı olarak başvurması yeterlidir. Yapılan başvuruda günlük ne kadarlık bir ödeme yapmanın tercih edildiği de belirtilmelidir.

Askerlik borçlanması için başvurunuz SGK'ya ulaştıktan sonra, kurum tarafından prim borcunuz hesaplanacak ve size posta yoluyla veya e-devlet üzerinden tebliğ edilecektir. Tebliğ tarihinden itibaren bir ay içerisinde borcunuzu ödemeniz gerekmektedir. Bu bir aylık süre içinde borcunuz ödenmezse, başvurunuz geçersiz sayılacak ve borçlanma işlemi için yeniden başvurmanız gerekecektir.

Borçlanma dilekçesi nasıl hazırlanmalı?

• Borçlanma talep dilekçesi doldurulurken, "Ad-Soyad" bilgisi nüfus cüzdanında yer aldığı gibi yazılmalı ve TC kimlik numarasının doğru bir şekilde yazılmasına dikkat edilmelidir.
• Seçilen Günlük Prime Esas Kazanç bölümü, emeklilik maaşınızı etkileyeceğinden ötürü titizlikle doldurulmalıdır.
• Borçlanmak istenen hizmetin süresi ve türü kısmında, askerlik süresinin statüsüne bağlı olarak Er veya Erbaş Olarak Geçen Süre veya Yedek Subay Okulunda Geçen Süre seçeneği işaretlenmelidir.
• Borçlanmak istenilen süre kısmında, askerlik süresinin tamamı için işaretleme yapılırsa, yatırılmamış prim günleri için borçlanma gerçekleştirilir. Ancak, emeklilik için gereken prim gün sayısını tamamlamak için daha kısa bir süreye ihtiyaç duyuluyorsa, bu bölümde askerlik borçlanması yapılacak süreyi sınırlayarak, sadece ihtiyaç duyulan gün sayısı kadar borçlanma yapılabilir.

Askerlik borçlanması nasıl hesaplanır?

Askerlik borçlanması iki farklı halden dolayı yapılabileceği için süre hesabı da farklılık göstermektedir. Askerlik görevini er olarak yapan sigortalının borçlanma süresi için askerlik görev süresi baz alınır. Askerliğini yedek subay olarak yapmış erkek sigortalılar için ise borçlanma süresi hesabı farklı şekilde yapılır.

Askerlik borçlanması hesaplamasına bir örnek ile açıklayacak olursak;

‍Askerlik hizmetinin başladığı tarih 1.2.2015 Yedek subay okulu eğitim başlangıç tarihi 15.2.2015 Asteğmenlik başlangıç tarihi 1.5.2015 Terhis tarihi 1.2.2016. Buna göre sigortalının askerlik borçlanması yapabileceği dönem, yedek subay okulu eğitim başlangıç tarihi ile asteğmenlik başlangıç tarihi arasında kalan süreye tekabül eden dönemdir. Yani sigortalı 15.2.2015 ile 1.5.2015 tarihleri arasındaki dönem için başvuru yapabilir, diğer süreler için borçlanması söz konusu değildir.

Askerlik borçlanması nasıl ödenir?

Askerlik borçlanması için ödenecek tutarın hesabı kurum tarafından belirlenen alt ve üst limit arasında, sigortalının seçeceği tutar üzerinden hesaplanır. Güncel SGK taban ve tavan ücretinin (sigorta primine esas aylık kazancın alt ve üst sınırının) günlük tutarının %32’si baz alınarak borçlanmanın yapılacağı gün üzerinden hesaplanır. 2024 yılına göre bir örnek verecek olursak sigortalı erkek, askerlik borçlanması için asgari ücretin brüt tutarı üzerinden;

Sigortalı erkek için askerlik borçlanması için ödenecek tutarı hesaplayalım:

1. Alt sınır üzerinden günlük ödenecek tutar:

Alt sınır günlük kazanç: 20.002/530=666,75 TL

Günlük ödenecek tutar: 666,75×0,32=213,36 TL

2. Üst sınır üzerinden günlük ödenecek tutar:

Üst sınır günlük kazanç: 15.221/4030=507,38 TL

Günlük ödenecek tutar=507,38×0,32: 162,36 TL

Yapılan başvuru sonucunda kurum tarafından hesaplanan tutar sigortalıya tebliğ edildikten sonra takip eden 30 gün içinde borcun ödenmesi gerekir. Borcun belirtilen süre içinde ödenmemesi halinde kalan tutar için yeniden başvuru yapılması gerekecektir.

Askerlik borçlanması için merak edilen konulardan biri de askerlik borçlanmasının sigorta başlangıç tarihini geriye çekip çekmeyeceğidir. Bu sorunun sabit bir cevabı yoktur. Şayet erkek sigortalının sigorta başlangıç tarihi askerlik hizmetinin başladığı tarihten önceyse yapılacak olan askerlik borçlanması sigorta başlangıç tarihini geriye çekmez. Bununla birlikte sigortalı, askerlik görevinden önce sigortalı olarak hiç bir işte çalışmamışsa yapacağı askerlik borçlanması ile sigorta başlangıç tarihi askerlik borçlanması için hesaplanan gün sayısı kadar geriye dönük olarak güncellenecektir. Yani sigorta başlangıç tarihi 1.12.2016 olan bir sigortalı 1.2.2016 tarihinde başlayan 180 günlük askerlik görevi süresi için borçlanma yaptığında sigorta başlangıç tarihi 1.2.2016 değil, 1.6.2016 olarak güncellenecektir.

Askerlik borçlanması şartları nelerdir?

Askerlik borçlanması işlemi, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından yürütülmektedir. Askerlik borçlanmasından faydalanmak için belirli koşulların sağlanması gerekmektedir.

• Askerlik hizmeti yapmamış veya askerlikten muaf olan bireyler, askerlik borçlanmasından yararlanma hakkına sahip değildir.
• Bu borçlanma işlemi, askerliğin er veya erbaş olarak gerçekleştirilmesi şartına bağlıdır. Ancak, yedek subay okulunda geçirilen süreler de askerlik borçlanması kapsamına alınabilir.
• Askerlik süresince, bireyin Sosyal Güvenlik Kurumu'na adına çalıştığı iş yerinden veya benzeri yerlerden prim ödenmemiş olması gerekmektedir.
• Zorunlu göç nedeniyle Türk vatandaşlığına alınan bireyler arasında, Türk soylu olanlar ve vatandaşlığa alındıkları tarihte 22 yaşını doldurmuş olanlar, geldikleri ülkelerde gerçekleştirdikleri askerlik sürelerini belgeleyebilirler. Bu kişiler, Türkiye'deki emsallerinin askerlik süresinden daha fazla süre askerlik yapmışlarsa, emsalleri kadar borçlanma hakkına sahip olacaklardır.

2024 askerlik borçlanması ne kadar oldu?

Emekli olmak isteyen ancak prim gün sayısı yeterli olmayanlar için tanınan doğum ve askerlik borçlanması tutarı asgari ücret zam ile aynı oranda artacak. Böylelikle 2024 yılı için günlük askerlik borçlanma bedeli en az 213,36 TL olmuştur.

2024 bedelli askerlik tutarı ne kadar oldu?

2024 yılı bedelli askerlik ücreti 182 bin 608 TL olarak belirlenmiştir.

Kaynakça

‍5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu