Mobbing hakkında bilinmesi gereken her şey

Çalışma hayatında bulunan herkesin yaşamında iş yeri ve çalışma arkadaşları ciddi yer tutar. Öyle ki bir çoğumuz iş yerimizde, evimizde geçirdiğimizden çok daha fazla zaman geçirir, iş arkadaşlarımızla başka kimseyle olmadığı kadar sık iletişim kurarız.

Hal böyle olunca işyerinde ve iş arkadaşlarımızla alakalı problemler, olumsuzluklar yaşama ihtimalimiz de oldukça yüksektir. Ve belki de bu olumsuzlukların en ciddilerinden biri mobbingtir. Mobbing son yıllarda ülkemizde daha da dikkatle ele alınan bir konu haline gelmiştir. Nitekim öyle de olmalıdır. Çalışma hayatındaki herkesin en azından ana hatlarıyla bilgi sahibi olması gereken mobbing hakkında okuması ve anlaşılması kolay yazımızı sizin için kaleme aldık.

Mobbing nedir?

Mobbing, işyerinde bir ya da birden fazla çalışana belirli bir süre boyunca sistemli olarak yapılan ve yıldırma, işten ve işyerinden uzaklaştırma, pasifize etme, baskı altına alma gibi amaçlarla ve kötü niyetle gösterilen davranış, tutum ve tavırlar bütünüdür.

Her kötü davranış mobbing midir?

İşyerinde maruz kalınan her kötü davranışa mobbing demek doğru değildir. Bir tavır ya da davranışın mobbing sayılabilmesi için belli koşulları yerine getirmesi, başka bir deyişle içinde mobbingin unsurlarını barındırması gerekir.

Mobbingin unsurları nelerdir?

Mobbingin unsurları kısaca aşağıdaki gibidir;

• Sistemli olarak yapılmalıdır,
• İşyeri sınırları içinde gerçekleşmelidir,
• Tekrarlanmalı, süreklilik arz etmelidir,
• Bilinçli ve kasıtlı olarak yapılmalıdır,
• İşten ve işyerinden uzaklaştırma, yıldırma, baskı altına alma amacıyla yapılmalıdır,
• Mağdur işçinin sağlığında ya da çalışma performansında gözlemlenebilir bir zarar ortaya çıkmalıdır,

Ayrıca mobbing açıkça yapılabildiği gibi gizli ve üstü kapalı şekilde de yapılabilir.

Mobbing ne değildir?

Her olumsuz ve kötü davranış mobbing değildir. Çalışanların mobbing karşısında doğru hareket etmesi için önce mobbing olup olmadığından emin olması gerekir.Fiziksel şiddet, cinsel taciz, küfür ya da hakaret içeren davranışlar, Tek sefere mahsus ya da tekrarlansa bile belli kriz anları, stres, kaza gibi sebeplere dayanan ve süreklilik arz etmeyen davranışlar, İşyeri sınırları dışında gerçekleşen davranış ve tutumlar mobbing değildir.

Mobbing nasıl ortaya çıkar?

Mobbing her zaman ilk seferde gözle görülen bir davranışla ortaya çıkmayabilir. Hatta genelde sistematik ve sürekli şekilde yapıldığı için fark etmek ya da emin olmak zaman alabilir. Mobbing aşağıdaki şekillerde kendini gösterebilir;

• Çalışana kendisinin değersiz hissettirilmesi,
• Çalışana güvenilmediğinin hissettirilmesi,
• Çalışanın mesleki bilgi ve yeterliliğinin sorgulaması,
• Çalışana belli bir zaman aralığı içinde yetiştiremeyeceği kadar iş verilmesi,
• İşle alakalı ya da özel bir bilginin paylaşılmaması,
• İşyeri içinde gruplaşmaların ortaya çıkması, çalışanın grup dışında bırakılması.

Bu yüzden çalışanların maruz kaldığı tavır ve davranışların mobbing olup olmadığını anlamaları için yukarıdaki ve benzeri durumları yaşayıp yaşamadığını sorması gerekir.

Webinar alarmı ⏰ İş yerinde psikolojik yıldırı: Mobbing

İK'cı, hukukçu ve yöneticilerin gözünden mobbing'i etraflıca masaya yatırdık. Keyifli seyirler.

Kaç çeşit mobbing vardır?

Hiyerarşik yapı içinde mobbing üç farklı şekilde görülebilir. Bunlar;Dikey mobbing; genelde üstlerin, astlarına uyguladığı mobbing olarak karşımıza çıkar. En çok görülen mobbing türüdür. Bununla birlikte nadiren de olsa astların üstlerine mobbing uyguladığı da görülür. Yeni gelen bir yöneticinin kabullenilmemesi, yöneticinin bir kararından ya da davranışından rahatsız olunması gibi durumlarda görülebilir.Yatay mobbing; aynı düzeyde, aynı pozisyonda ya da hiyerarşik yapıda aynı basamakta olan çalışanların birbirine uyguladığı mobbing türüdür. Ekip içinde öne çıkma arzusu, hırs, kariyer kaygısı gibi sebepler yatay mobbingin en bilinen sebeplerindendir.

Mobbingin etkileri nelerdir?

Mobbinge maruz kalmak bir çalışanın fiziksel ve psikolojik açıdan sağlığının bozulmasına sebep olabilir. Bununla birlikte mobbing uygulandığı süreye, şiddetine, kaç kişi tarafından uygulandığına ve benzeri detaylara göre farklı sonuçlar doğurabilir. en bilinen ve gözlemlenen sonuçları;

• Gerginlik,
• Öfke,
• Alınganlık,
• Dikkatsizlik,
• Özgüven kaybı,
• Endişe,
• Korku,
• Yetersizlik hissi,
• İştahsızlık ya da aşırı yeme,
• Kilo kaybı ya da kilo alma,
• Ağlama nöbetleri,
• Uyku bozuklukları,
• İşe geç kalma,
• Konsantrasyon bozukluğu,
• Mide sorunları,
• Cilt sorunları,
• Bağırsak sorunları,
• Alkol ya da madde bağımlılığı,
• Depresyon,
• Paranoya,
• Panik ataklar,
• Ciddi psikolojik ve psikiyatrik rahatsızlıklar,
• Kalp krizi.

Bununla birlikte mobbinge maruz kalan ve buna tanıklık eden çalışanların yaşayacağı olası sağlık sorunları bu çalışanların sağlık harcamalarını artıracağından ekonomik olarak da zarar görmelerine sebep olacaktır.

Mobbingin şirkete etkileri nelerdir?

Mobbingin diğer çalışanlara ve işyerine de zararları söz konusudur. Bir işyerinde bir ya da birden çok çalışanın mobbinge maruz kalması, o işyerinde hem mobbinge maruz kalan hem de bu duruma şahit olan çalışanların performansında düşüşe sebep olacaktır. Mobbingin işyerine ve diğer çalışanlara olan etkilerini;

• Verimliliğin düşmesi,
• Çalışan-çalışan ve çalışan-yönetici ilişkilerinin bozulması,
• Güven duygusunun yitirilmesi,
• Devamsızlıkların, izinlerin ve raporların artması,
• İşyeri sadakatinin azalması,
• İstifaların artması
• Çalışan sirkülasyonunun artmasına bağlı olarak nitelikli ve tecrübeli çalışanların kaybedilmesi,
• Şirket isminin ve marka değerinin zedelenmesi riski

olarak sıralayabiliriz.

Kaynakça:

‍2011/2 sayılı İşyerlerinde Psikolojik Tacizin (Mobbing) Önlenmesi Genelgesi

‍İşyerlerinde Psikolojik Taciz (Mobbing) Bilgilendirme Rehberi

‍4857 sayılı İş Kanunu

‍6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu

‍657 sayılı Devlet Memurları Kanunu