İş sağlığı ve güvenliğinde İK’nın rolü

Tüm çalışanlar, bir işe başlamadan önce ve bitirdikten sonraki güvenlik ve sağlık durumunun aynı olması hakkına sahip. İş kazalarını en aza indirmek, sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı sağlamak ve farklı koşullarda çalışanların meslek hastalığına yakalanmasını önlemek için iş sağlığı ve güvenliği tedbirleri oldukça önem taşıyor. İş sağlığı ve güvenliği uzmanlarının yanı sıra insan kaynaklarının da bu noktada rolü son derece kıymetli. Öyleyse, dünyada ve ülkemizde iş sağlığı ve güvenliği verilerini incelerken İK’nın bu hassas konudaki rolünü öğrenelim.

İş sağlığı ve güvenliği çalışmaları ile sadece zorlu meslek grupları için değil, her türlü koşulda çalışanların sağlığı, üretimin ve işletmenin güvenliğinin korunması amaçlanır. Ülkemizde kısaca İSG olarak adlandırılan iş sağlığı ve güvenliği; 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, 4857 sayılı İş Kanunu, Türk Ceza Kanunu, Borçlar Kanunu, Türk Tabipleri Birliği Kanunu, Çevre Mevzuatı, Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu ve son olarak Türk Ticaret Kanunu gibi yasal dayanaklara sahip. 1987 yılından bu yana Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından 4-10 Mayıs tarihleri, İş Sağlığı ve Güvenliği Haftası olarak kutlanır. Dünya'da ise bu gün İş Sağlığı ve Güvenliği Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) tarafından 2003 yılından bu yana her yıl farklı bir tema ile 28 Nisan’da kutlanıyor.

İş sağlığı ve güvenliği konusunda Dünya çapında farkındalık yaratmak ve tedbirler almak üzere harekete geçen ILO, bu senenin teması olarak iklim değişikliğini belirledi. ILO, bu özel gün kapsamında iklim değişikliğinin çalışma ortamlarına olan etkisine yönelik dünya genelinde genel çağrılar yapacak.

İş kazaları ve meslek hastalıkları verileri

Dünya çapında 395 milyon çalışan, ölümcül olmayan iş yaralanmaları yaşıyor.
- ILO verilerine göre

ILO 2023 verilerine göre, Türkiye ölümcül olmayan meslek yaralanmaları listesinde 11. sıradayken ölümlü iş kazasında 15. sırada yer alıyor. Ne yazık ki iş kazaları sıralamarı ve sayısında ise Avrupa'da ilk sırada! İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi’nin (İSİG) açıkladığı verilere göre 2024 yılının ilk üç ayında, 425 işçi hayatını kaybetti.

İşçi ölümlerinin en yaygın olduğu meslek kolu, inşaat olarak açıklandı. 4 Şubat 2023'te meydana gelen Kahramanmaraş depreminden sonra yeniden yapılanma çalışmalarına başlayan 11 şehrimizde en az 32 inşaat işçisi hayatını kaybetti. Daha korkutucu olan ise Türkiye’de 2024’ün ilk üç ayında her 100 çalışan ölümünün 17’si genç ve çocuk işçilerden olduğu ortaya çıktı.

Önce güvenlik ‍

İnsan sağlığı ve hayatından hiçbir şey değerli değil. İşçi kazaları ve ölümlerinin gelecek yıllarda en aza inmesini için devletlerin ve şirketlerin üzerine büyük bir sorumluluk düşmekte. Yasalar ve denetimler doğrultusunda tüm iş yerlerinde çalışanın iş sağlığını ve güvenliğini korumayı esas almak öncelik oluşturuyor. Bu nedenle şirket yöneticileri önce iş güvenliği anlayışıyla, politikalarını keskin kurallarla belirlemeli ve tüm çalışanların bilinçlendiği güvenli bir kurum kültürü oluşturmalı.

İnsan kaynakları İSG’nin neresinde? ‍

Temel politika ve amaçlara yönelik iş sağlığı ve güvenliği konusunda alınacak tebdirlerin başında İK çalışmaları da bulunuyor. Güvenli bir kurum kültürü temelini oluştururken her departmanda farklı görevlerdeki çalışanların toplumsal iş sağlığı ve güvenliği konusunda bilinçlendirilmesi için eğitim faaliyetleri oldukça önemli. Aynı zamanda iş hijyeni test, ölçüm ve analiz laboratuvarı personeli, ilk yardım eğiticileri, iş hijyenistleri, iş yeri psikologları ve ergonomistler gibi alanlarında uzman kişilerin bu eğitimlerde aktif rol oynamasını sağlamak gerekiyor.

Huzursuz bir iş ortamı birçok kazayı da beraberinde getirebilir. Bu nedenle çalışanların fiziken güvenliklerini sağlamak için çalışmalarda bulunurken onların mental sağlığını da önemsemelisiniz. Güvensiz ve iletişim kopukluğu olan bir çalışma ortamının oluşmasını engellemek, çalışanların faaliyet gösterdiği çalışma alanında sağlıklı ve mutlu olmasını sağlayarak verimliliklerine katkı sağlayacaktır.

“Şu anda iş yerimiz ne kadar güvenli?” sorusunu düzenli aralıklarla tekrarlayın ve güvenlik konusunda temel rollerden bir tanesine sahip olduğunuzu unutmayın. Etkin güvenlik prosedürleri oluşturduğunuzdan emin olun ve çalışanların buna aktif bir şekilde dahil olmasını sağlayın. Güçlü bir kurum kültürü oluşturduktan sonra belirlediğiniz iletişim kanallarıyla onların can güvenliğini koruma altına aldığınızı hissettirin.

2024 iş sağlığı ve güvenliği idari para cezalarını öğrenmek için yazımıza tıklayın.

‍