April 14, 2022
Herhangi bir acil durumda sadece birkaç gün izne ihtiyaç duyduğunuzda bunu yıllık izninizden kullanmak istemeyebilirsiniz. Bu gibi ihtiyaçlar için İş Kanunu mazeret izni hakkını düzenler. Peki mazeret izni tam olarak nedir ve hangi durumlarda kullanılır? Gelin, mevzuatın işçilere tanıdığı bu hakkı birlikte detaylı bir şekilde inceleyelim.
Mazeret izni nedir; işverene bağlı olarak çalışan bir işçinin işle ilgisi olmayan, kişisel hayatı ile ilgili herhangi bir konu sebebiyle sahip olduğu bir izin türüdür. Mazeret izni, İş Hukuku çerçevesinde sağlanan bir haktır ve yıllık izinden farklıdır.
Mazeret izni ne değildir; Mazeret izni ile idari izin birbirine karıştırılmamalıdır. İdari izinde işçinin izin kullanım inisiyatifi işverendedir. Yani işveren istemezse işçi idari izin hakkını kullanamaz. Ancak mazeret izni işçinin kendi inisiyatifinde olan bir haktır ve istediği takdirde bu izni kullanabilir. Böyle bir durumda işverenin onayına gerek yoktur. Mazeret izinleri dahil olmak üzere tüm izinlerin süreleri, koşulları ve haklarında çok merak edilen soruların cevaplarını izintürleri.com adresinde bulabilirsiniz.
Mazeret iznini farklı şartlar altında farklı süreler ile kullanabilirsiniz. Mazeret izni, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ve 4857 sayılı İş Kanununda farklı şekilde düzenlenmiştir. Mazeret izni hangi durumlarda kullanılır inceleyelim:
Engele sahip olan bir çocuğun ebeveynlerinden yalnızca biri mazeret izni hakkını kullanabilir.
İşçinin yukarıda sayılan sebepler dışında bir neden ile mazeret izni alma hakkını elde edebilmesi için bu nedenler bireysel ya da toplu iş sözleşmelerinde belirlenmiş olmalıdır. Farklı mazeret nedenleri iş sözleşmeleri ile düzenlendiğinde, işçi artık o neden ile mazeret iznini kullanabilir ve işveren onayına ihtiyaç duymaz. Ayrıca hangi sebeplerin mazeret izni kapsamında olacağı sözleşme ile belirlendiğinde, işçi bu sebepler ile izin hakkını kullanabilir ve ücret kesintisi yaşamaz.
Mazeret izinleri iş günü değil, takvim günü olarak düzenlenen bir izin türüdür. Yani cumartesi günü evlendiyseniz 3 günlük mazeret izniniz cumartesi günü başlar, pazartesi gün bitimi ile sona erer.
İş Kanunu tarafından belirlenen bu asgari süreler, işçi ve işverenin anlaşması ve iş sözleşmesine yansıması sonucu daha uzun süreli olarak oluşturulabilir. Mesela işveren, iş sözleşmesi ya da toplu iş sözleşmesi ile 3 gün olan evlilik iznini daha uzun süreli belirleyebilir.
Ancak “mazeret izni kaç gün?” sorusunun net bir cevabı yoktur. Bu izin türünün detaylarına göre süreler değişir.
Memur mazeret izni konusu 657 sayılı kanun tarafından belirlenir. Aşağıda devlet memurları için mazeret izni türlerini listeledik.
Özel sektör için mazeret izni konusu 4857 sayılı İş Kanunu tarafından belirlenir. Mazeret izni özel sektör çalışanları için memurlara verilen sürelerden genellikle daha kısa olur. Aşağıda özel sektör çalışanlarına verilen mazeret izni türlerini listeledik.
İnsanlar genellikle kişisel sağlık sorunları, ailevi acil durumlar, cenaze gibi aniden ortaya çıkan durumlar nedeniyle mazeret izni kullanır. Bir çalışan, mazeret izni talep ettiğinde işten ayrılmış sayılmaz ve maaşında kesinti yapılmaz.
Kullanacağınız mazeret izinleri ücretli ya da ücretsiz olabilir. Kanunda ya da iş sözleşmesinde belirtilen mazeret izinleri genelde ücretli izinler arasındadır ve işçinin kullandığı izin günleri işçinin ücretinden düşülmez. Ücretli mazeret izinlerinde ücret, bazen işveren bazen ise SGK tarafından işçiye ödenir.
İş Kanununda mazeret izni olarak geçen durumların dışında hamilelik sürecindeki periyodik muayeneler ve süt izinleri gibi izinler mazeret izni olarak sayılabilir. Bu tip izinlerde ücret işveren tarafından ödenir.
Hastalık izninde, doktor raporunun olduğu 2 günden fazla süren hastalıklar ve istirahat süreleri, gebelik izin süreleri, evlat edinme durumunda alınan izinler gibi mazeret izni sayılabilen bu izinlerde ise işçinin ücretini SGK karşılar. Bu izinlerde işçi SGK’dan ödenek alır; bu tutarlar işçinin hesabına maaş olarak yansımaz.
Tüm izin türlerini tek bir e-kitapta topladık! İzin Yönetimi El Kitabı’nı ücretsiz indirin.
Mazeret izni almak için genellikle şirketin belirlediği izin talep prosedürlerini takip etmek gerekir. Çalışanlar, izin talep formunu doldurarak, izin almak istedikleri tarihi, izin süresini ve gerekçeyi belirterek taleplerini ilgili birimlere iletmelidir. İzin talebi genellikle üst yönetim veya insan kaynakları birimi tarafından değerlendirilir ve onaylanması durumunda çalışan izin süresince işten ayrılabilir. İzin alındığında, belirlenen izin süresince geri dönüş tarihi de belirtilmeli ve işe dönüş planı yapılarak bu bilgi ilgili birimlere iletilmelidir.
Şirketinizin izin ve fazla mesailerini artık çok daha hızlı ve kolay bir şekilde yönetmek istiyorsanız hemen tıklayarak randevu talebi oluşturun, Kolay İK’yı 15 gün boyunca ücretsiz deneyin.
Hiçbir kurulum ve kredi kartı gerektirmeden kullanmaya başlayın.
ÜCRETSİZ DENEYİNHiçbir kurulum ve kredi kartı gerektirmeden, personel yönetim yazılımını hemen 15 gün boyunca ücretsiz deneyin.
.svg){kind=small}