İş hukukunda yapılan yeniliklerle birlikte arabulucuya başvurma zorunluluğu, işçi ve işveren arasındaki anlaşmazlıkların çözümünde kritik bir adım haline geldi. Bu düzenleme, iş mahkemelerindeki dava şartlarını belirliyor ve taraflara arabuluculuk sürecine katılma zorunluluğu getiriyor. Arabuluculuğun bu süreçteki rolü ve dikkat edilmesi gereken noktaları inceleyelim.
İş sözleşmesinin sona ermesinde arabuluculuk
- 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’na göre, bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı ve tazminatı ile işe iade talebiyle açılan davalarda, arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır. Yine Kanuna göre 5953 sayılı Basın İş Kanununda düzenlenen gazeteci ile 854 sayılı Deniz İş Kanununda düzenlenen gemiadamı, bu madde kapsamında işçi sayılır.
- Arabulucuya başvurmadan açılan davalar mahkemece usulen reddedilecektir. Kanuna göre bunun tek istisnası; iş kazası veya meslek hastalığından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat ile bunlarla ilgili tespit, itiraz ve rücu davaları hakkında birinci fıkra hükmü uygulanmaz.
- Arabulucunun görevlendirildiği tarihten itibaren üç hafta içinde başvuruyu sonuçlandırılması esastır. Arabulucu taraflar anlaşmaya varamasa veya görüşmelere katılmasa dahi arabuluculuk faaliyetini sona erdirip son tutanağı düzenlemekle yükümlüdür.
- Taraflardan birisi mazeretsiz olarak ilk toplantıya katılmazsa, mahkeme aşamasında kısmen veya tamamen haklı çıksa dahi yargılama giderlerinin tamamını ödemekle yükümlüdür.
- Alt-asıl işveren ilişkilerinin bulunduğu arabuluculuk görüşmelerine işverenlerin birlikte katılması gereklidir.
- Arabuluculuk bürosuna başvurulması ile son tutanağın düzenlenmesine kadar geçecek periyotta zamanaşımı süresi durur ve hak düşürücü süre işlemez.
Arabulucuya başvurma zorunluluğu, iş hukukunda adil ve etkili bir çözüm süreci sağlamayı amaçlayan önemli bir düzenlemedir.