İş sözleşmelerinin sona ermesi bazen sadece kâğıt üzerinde değil, aynı zamanda eylemlerle de gerçekleşebilir. Bu yazıda, iş sözleşmelerinin eylemli fesih yoluyla nasıl sona erdirilebileceğini ve bu sürecin işçi ve işveren açısından nasıl işlediğini detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.
İş sözleşmesinin eylemli olarak sona erdirilmesi
- Fesih bildirimlerinde bazen, çalışma hayatının gereği olarak, fesih sözcüğü mutlak şekilde kullanılmadan, fiilen tutum veya davranışlar ile de gerçekleştirilebilir. Bu noktada önemli olan husus, söz konusu iradenin karşı tarafa ulaşmasıdır. Kısaca, işçi açısından işin artık görülmek istenmediğinin; işveren açısından ise işin artık ilgili işçi tarafından yürütülmesinin istenmediğinin karşıya tutum ve davranışlar ile aktarılmasıdır.
- Sorunlarından en önemlisi ispat bakımından zorluk taşımasıdır.
İşçi tarafından eylemli fesih
- İşçinin gördüğü işi bir irade açıklaması yapmadan bırakıp gitmesi veya işe devam etmemesi bu kapsamda değerlendirilebilir. Ancak, devamsızlık ile işe devam etmeyerek eylemli fesih yapılması hususlarının birbirinden ayırt edilmesi gerekir. Devamsızlık, işçinin bir süre devam etmemesinin ardından işe geri gelmesi durumu iken; diğeri artık işe hiç gelmeyerek sözleşmenin feshedilmesini kapsar.
- İşçinin eylemli olarak fesih gerçekleştirdiğinin kabul edildiği diğer durumlar; önceden herhangi bir açıklama yapmadan işveren aleyhine işçi alacakları davası açması, Çalışma ve İş Kurumu’na başvurması veya noter aracılığıyla işverene ihtarname çekmesidir. Fakat, bahsi geçen fiillerden herhangi birisi tek başına eylemli fesihi doğurmamakta, aynı zamanda bunların işe devam etmemem olgusu ile desteklenmesi gerekmektedir.
İşveren tarafından eylemli fesih
- İşverenin işçiye iş vermemesi, tek taraflı olarak iş sözleşmesinin askıya alınması, sene ortasında iş sözleşmesini askıya alma, işçinin açık bir kabulü olmadan ücretsiz izin verilmesi, ücretsiz izin dönüşü işe başlatmama, uzun süre işe çağırmama gibi haller eylemli fesih kapsamına girer.
- Mevsimlik işlerde sözleşmenin askıya alınması normal şartlar altında eylemli fesih çerçevesinde değerlendirilemez; ancak yeni mevsimde işe çağırmama fesih kapsamındadır.
- Çalışana baskı veya tehdit ile zorla istifa dilekçesi alınması yahut zorla emekliye sevk etme de işveren tarafından eylemli fesih dahilinde ele alınır.
