İş yerlerinde, hem işçi talepleri doğrultusunda hem de işveren inisiyatifiyle gerçekleşen toplu hafta tatili uygulamaları, bazı durumlarda karışık hukuki sorunlara neden olabilir. Bu yazıda, toplu hafta tatili uygulamalarının yasal çerçevesini ve bu uygulamaların işçi ve işveren hakları üzerindeki olası etkilerini inceledik.
Toplu hafta tatili nedir ve nasıl uygulanır?
Toplu hafta tatili, işçilerin haftanın yedi günü boyunca çalışıp hafta tatillerini ay içinde bir araya getirilerek kullandırılması şeklinde bir uygulamadır. Ancak, bu uygulamanın işleyişi ve sonuçları, İş Kanunu'na göre belirlenmiş kurallara tabidir.
4857 sayılı İş Kanunu'nun 46. maddesi, işçilere haftada bir gün hafta tatili verilmesini öngörmektedir. Toplu hafta tatili uygulaması bu temel prensibe aykırıdır.
Toplu hafta tatili yasal mı?
Bazı iş yerlerinde, gerek işçinin talebi ile olsun, gerekse de işveren tarafından uygulansın, işçilerin haftanın yedi günü iş yerinde çalışıp hafta tatillerini ay içinde topluca kullandırılması şeklinde uygulamalara yer verilmektedir. Bu tarz bir uygulamanın olduğu iş yerlerinde yetkililer tarafından yapılacak olası bir denetimde, geçmişte yapılan çalışmaların karşılığı toplu olarak kullandırılan izinler, işverence işçilere verilen idari izin olarak kabul edilecek, geçmişteki hafta tatili çalışmalarına karşılık olarak ise, ilave hafta tatili ücreti ödenmesi gündeme gelecektir.
Başka bir deyişle, işçilere kullanamadığı hafta tatillerinin yerine ilerleyen günlerde toplu izin (alacak izin) kullandırılması ve izinli oldukları bu günlerin ücretleri ödenmesi suretiyle işçilere haklarının verildiği düşünülse bile, söz konusu bu uygulama mevzuata uygun olmadığından, işverence verilen idari izinler olarak kabul edilen bu günler için yeniden bir ücretin daha işçilere ödenmesi sureti ile mükerrer yani çifte ödeme yapılmış olunacaktır. Bu nedenle, işçilere hafta tatillerinin toplu olarak kullandırılması (alacak izin) doğru bir uygulama değildir.