Fazla çalışma, iş dünyasının kaçınılmaz bir parçası olabilir. Ancak, hem işverenlerin hem de çalışanların haklarını korumak ve adaletli bir iş ortamı sağlamak adına, fazla çalışmanın nasıl düzenleneceğine dair belirli yasal çerçeveler mevcuttur. İşte bu blog yazısında, Türkiye'de geçerli olan fazla mesaiye ilişkin mevzuatın özet bilgilerini sizinle paylaşıyoruz. Hangi durumların fazla mesai sayıldığını, ne kadar fazla çalışılabileceğini ve fazla mesai için ne tür bir ödeme yapılması gerektiğini öğreneceksiniz. Bilinçli bir çalışan veya işveren olmanın ilk adımı, mevzuatı anlamak ve haklarınızı bilmektir.
- Kanunda belirtilen koşullara göre, haftalık 45 saati aşan çalışmalar fazla çalışma olarak kabul edilir.
- Denkleştirme esasının uygulandığı durumlarda (genellikle 2 ay, turizm sektöründe 4 ay), işçinin haftalık ortalama çalışma süresi bazı haftalarda toplam 45 saati aşsa dahi, normal haftalık iş süresini aşmamak şartıyla, bu çalışmalar fazla çalışma sayılmaz.
- Fazla çalışma süresinin toplamı bir yılda 270 saati geçemez.
- Her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret, normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının %50'si kadar artırılarak ödenir.
- İşçi, fazla çalışmalar karşılığı zamlı ücret yerine, bu saatleri serbest zaman olarak kullanmayı tercih edebilir.
- Sağlık kuralları gereği, günde sadece 7.5 saat ve daha az çalışılması gereken işlerde, gece döneminde gerçekleştirilen işlerde ve maden ocakları, kablo döşeme, kanalizasyon, tünel inşaatı gibi yer ve su altında yapılan işlerde fazla çalışma yapmak yasaktır.
- 18 yaşını doldurmamış işçilere, sağlıklarının elvermediği ve doktor raporu ile belgelenen işçilere, hamile, yeni doğum yapmış ve çocuk emziren işçilere, kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalıştırılan işçilere fazla çalışma yaptırılamaz.
- Fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışmayı kabul etmek için işçinin yazılı onayı gereklidir.