Engelli bir çocuğunuz varsa, iş ve aile yaşamını dengelemek daha karmaşık bir hale gelebilir. Türkiye'de, engelli çocuğu olan ebeveynlerin haklarını koruyan çeşitli yasal birtakım düzenlemeler bulunmaktadır. Bu yazımızda engelli çocuğu olan çalışan ebeveynlerin haklarını derledik.
Mazeret izni
6645 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 35. Maddesi ile 4857 Sayılı İş Kanuna eklenen maddeye göre; “İşçilerin en az % 70 oranında engelli veya süreğen hastalığı olan çocuğunun tedavisinde, hastalık raporuna dayalı olarak ve çalışan ebeveynden sadece biri tarafından kullanılması kaydıyla, 1 yıl içinde toptan veya bölümler halinde 10 güne kadar ücretli izin verilir.”
Anneler için erken emeklilik imkanı
5510 sayılı Kanuna göre, başkasının bakımına muhtaç ağır engelli çocuğu olan ve (4/a), (4/b) veya (4/c) sigortalısı olan yahut isteğe bağlı sigorta primi yatıran kadınların emeklilik hakkı hesaplamaları yapılırken 1 Ekim 2008 sonrası çalışılan her 4 yıla 1 yıl prim süresi eklenirken, yaştan da 1 yıl düşülmektedir.
Gelir vergisi indirimi
Ücretli çalışan engelli kişiler ile bunların bakmakla yükümlü olduğu engelli kişiler, serbest meslek sahibi engelli kişiler ile bunların bakmakla yükümlü olduğu engelli kişiler; basit usulde vergilendirilenlerden, tüccar ve ücretli durumuna girmeksizin, imalat, tamirat ve küçük sanat işleri ile uğraşan (ilk madde ve yardımcı malzeme müşteriye ait olarak faaliyet gösteren terzi, tamirci, marangoz gibi) engelliler, gelir vergisi indiriminden yararlanabilir.
2023 yılı için tespit edilen engelli vergi indirimleri şu şekildedir:
- 1. derece engelliler için 4.400 TRY
- 2. derece engelliler için 2.600 TRY
- 3. derece engelliler için 1.100 TRY
Memurlar için nöbet muafiyeti ve izin hakkı
Kamu kuruluşlarında çalışan engelli çocuğu olan memur anne ve babalara nöbet ve fazla mesai muafiyeti bulunmaktadır.
Bu haklar, engelli çocuğu olan ebeveynlerin iş ve aile yaşamlarını daha iyi dengelemelerine yardımcı olabilir. Ancak unutmayın ki bu haklar, ülkeden ülkeye farklılık gösterebilir ve yerel yasal düzenlemelere tabidir. Dolayısıyla, bu hakları ve ayrıntılarını öğrenmek için yerel iş yasalarını ve düzenlemelerini incelemekte fayda vardır.
Engelli çocuğu olan ebeveynler, çocuklarının ihtiyaçlarını karşılayabilmek için iş ve aile yaşamlarını dengelemek zorunda kalabilirler. Ancak yukarıda bahsedilen haklar, bu dengeyi sağlamalarına yardımcı olabilir ve ayrımcılığa karşı koruma sağlar.