"Doğum Parası’", "Rapor Parası" ve "Süt Parası’" aynı kavramlar mıdır?
Hayır. Özellikle internetten ulaştığınız bazı kaynaklarda bu kavramların yanlış bir şekile birbirinin yerine kullanıldığını görebilirsiniz. Oysaki, söz konusu üç ödenek türü birbirinden farklı şartları ve uygulamaları olan yardımlardır.
Doğum Parası ya da Çocuk Yardımı ya da Doğum Yardımı; 15.05.2015 tarihinden sonra doğan çocuklar için Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından bir defaya mahsus yapılan bir ödemedir. Ödeme tutarları, ilk çocuk için 300 TL, ikinci çocuk için 400 TL, üç ve daha fazla çocuk için ise 600 TL olarak belirlenmiştir.
Rapor Parası ya da Analık Geçici İş Göremezlik Ödeneği; annenin analık izninde olduğu dönem için yapılan ödemedir. Temel şart, doğumdan önceki 1 sene içerisinde sigortalı anne adına 90 gün kısa vadeli sigorta primi yatırılmış olmasıdır. Ödeme tutarı ise, geçmiş 12 aydaki fiili çalışmalar karşılığı alınan ücretlerin ortalamasının 2/3’si kadardır.
Son olarak Süt Parası ya da Emzirme Ödeneği; doğum yapması halinde sigortalı kadına veya sigortalı olmayan karısının doğum yapması halinde sigortalı erkeğe verilen bir ödeme türüdür. Emzirme yardımı, 5510 sayılı Kanuna göre hizmet akdine bağlı çalışan (4/a) ve kendi hesabına çalışan (4/b) sigortalıları, yani bilinen tabirle SSK’lı ve Bağ-Kur’lular için sağlanmakta, devlet memurlarını kapsamamaktadır. Temel şartı doğumdan önceki bir yıl içinde en az 120 gün kısa vadeli sigorta kolları primi bildirilmiş olmasıdır.
Babalık izni tüm çalışanlar için aynı sürede midir?
Hayır. İş Kanuna tabi çalışanlar için 5 gün, Basın İş Kanuna göre çalışanlar için 3 gün, Devlet Memurları için 10 gün, Kamuda 4/b Sözleşmeli çalışanlar için 2 gündür. Deniz İş Kanununa tabi çalışanlar için ise babalık izni düzenlenmemiştir.
Babalık izni doğumla birlikte otomatik olarak başlamak zorunda mıdır?
Hayır. Babalık izni işveren ve işçinin anlaşması halinde doğumdan sonraki herhangi bir tarihte de kullandırılabilir. Ancak devlet memurları için babalık izni hemen doğum ile başlar.
Babalık izni bölünebilir mi?
Evet. İşveren ve işçi mutabakatı halinde babalık izni bölünerek farklı zamanlara yayılabilir.
"Haftalık Çalışma Süresinin Yarısına Kadar Ücretsiz İzin Hakkı" ve "6 Aylık Ücretsiz İzin Hakkı" birleştirilerek kullanılabilir mi?
Hayır. “Haftalık çalışma süresinin yarısına kadar ücretsiz izin hakkı” ile “6 aylık ücretsiz izin hakkı” arka arkaya kullanılamaz; çünkü bu iki izin türünün de ücretli analık izin hakkının ardından kullanılması gerekmektedir. Dolayısıyla, ücretli yıllık izin sonrasında kadın bir çalışan, bu iki izin türünden sadece birisini tercih ederek diğerinden vazgeçmek durumundadır. Sonrasında ise kısmi süreli çalışma hakkı kullanılabilecektir.
Engelli çocuğu olan annelerin erken emeklilik hakkı var mıdır?
Evet. 5510 sayılı Kanuna göre, başkasının bakımına muhtaç ağır engelli çocuğu olan ve (4/a), (4/b) veya (4/c) sigortalısı olan yahut isteğe bağlı sigorta primi yatıran kadınların emeklilik hakkı hesaplamaları yapılırken 1 Ekim 2008 sonrası çalışılan her 4 yıla 1 yıl prim süresi eklenirken, yaştan da 1 yıl düşülmektedir.
Engelli çocuğu olan anne ve baba ek mazeret iznini birlikte kullanabilir mi?
Hayır. Ebeveynlerden sadece bir tanesi bu haktan faydalanabilir.
"Haftalık Çalışma Süresinin Yarısına Kadar Ücretsiz İzin Hakkı" için bir devlet ödeneği var mıdır?
Evet. Bu hakkın kullanılması durumunda çalışılmayan yarı gün süreler için hesaplanacak “yarım çalışma ödeneği” İş-Kur tarafından ödenecektir. Ödeneğin miktarı kişinin aldığı ücretten bağımsız olarak günlük asgari ücret tutarında olacaktır.
"Haftalık Çalışma Süresinin Yarısına Kadar Ücretsiz İzin Hakkı’" ile "Süt İzni" birleşebilir mi?
Hayır. Bu izin hakkı süresi içerisinde işçiye süt iznine ilişkin hükümler uygulanmaz.
Her iş yeri için emzirme odası ve yurt açma yükümlülüğü var mıdır?
Hayır. Sadece; yaşları ve medeni halleri ne olursa olsun, 100 ve üzeri kadın çalışanı olan iş yerlerinde, çalışma yerlerinden ayrı ve iş yerine en çok 250 metre uzaklıkta belirtilen şartları taşıyan bir emzirme odasının; yaşları ve medeni halleri ne olursa olsun, 150’den çok kadın çalışanı olan işyerlerinde ise, 0-6 yaşındaki çocuklar için çalışma yerlerinden ayrı ve iş yerine yakın belirtilen şartları taşıyan bir yurdun (250 metreden uzaksa taşıt sağlanmalıdır) kurulması zorunludur.
"Kısmi Süreli Çalışma" hakkından baba da faydalanabilir mi?
Evet. “Kısmi Süreli Çalışma Hakkı” baba için de geçerli ve ebeveynlere beraberce tanınmış bir haktır. Söz konusu izin hakkı, babalık izninin bitiminden itibaren kullanılabilir.
Kural olarak bu izinden faydalanabilmek için diğer eşin de çalışıyor olması gerekmektedir. Ancak, “Ebeveynlerden birinin sürekli bakım ve tedavisini gerektiren bir hastalığının olması; boşanma halinde çocuğun velayetine sahip ebeveynin talepte bulunması; ve 3 yaşını doldurmamış çocuğun evlat edinilmesi” durumlarında eşin çalışıp çalışmama koşulu aranmamaktadır.
"Kadın İşçi" gece, "Gebe ve Emziren Kadın İşçi’ ise günde 7,5 saatten fazla çalıştırılabilir mi?
Hayır. “Kadın çalışanlar her ne şekilde olursa olsun gece postasında yedi buçuk saatten fazla çalıştırılamaz” iken “gebe veya emziren çalışan günde yedi buçuk saatten fazla çalıştırılamaz”. Kadın çalışanların gece postasında, gebe veya emziren çalışanların da günde 7,5 saatten fazla çalıştırılması halinde, 7,5 saati aşan çalışmalar fazla çalışma olarak değerlendirilebilecek, ayrıca işveren hakkında cezai işlemin uygulanması söz konusu olabilecektir.