Yetkinlik değerlendirme nedir, nasıl yapılır?

Yetkinlik değerlendirme, her işletmenin belirli dönemlerde ihtiyaç duyduğu bir uygulamadır. Bu uygulama yöntemleri farklılık gösterse de işveren uygun bulduğu değerlendirme yöntemlerinden birini tercih ederek çalışan hakkında belli bir fikre ulaşmayı tercih eder. Peki değerlendirme yöntemleri nelerdir ve nasıl uygulanır? Bu adımları birlikte incelemeye ne dersiniz?

Yetkinlik değerlendirme nedir?

Yetkinlik, personelin önceden belirlenmiş olan standartlar çerçevesinde ölçülen, iş yerindeki performansını ve sorumluluklarını etkileyen ve eğitimler ile desteklenebilen, yani gelişime açık olan tüm özellikleridir. Bir işçinin yetkinliği, onu diğerlerinden farklı ve ayırt edici kılan donanımı ifade eder.

Bir işletmede yöneticiler, personellerin performansını ölçmek amacıyla farklı yöntemlere başvurabilir. Genel olarak dönemsel olan bu performans ölçüm yöntemlerinden biri de yetkinlik bazlı performans değerlendirme ya da yetkinlik değerlendirme olarak ifade edilir.

Yetkinlik bazlı değerlendirme ihtiyacının doğması ve ilerleme süreci hakkında bilgi edinmek için “Yetkinlik bazlı değerlendirme ihtiyacı nasıl doğdu?” başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.

Yetkinlik değerlendirme yönteminin kullanım alanları nelerdir?

Yetkinlik değerlendirme yöntemlerinin belli başlı kullanım alanlarını şu şekilde sıralayabiliriz:

• Ücret ve ödüllendirmeye dair kurum bazlı sistemler için veri elde etmek,
• Personeli motive etmek,
• İşletmenin bünyesinde yer alan insan kaynağını en etkin şekilde kullanabilmek,
• Personeli, kurumun gelişimi için yönlendirmek,
• Personel için beklentileri netleştirmek,
• Kariyer gelişimi açısından bilgi kaynağı oluşumunu sağlamak,
• Belirlenen başarı ölçütü doğrultusunda ihtiyaç duyulanın altında başarı elde eden personeli hızlıca tespit etmek,
• Performans bazında personel ve yöneticiler arasında bir iletişim köprüsü oluşturmak,
• Standartların altında kalan performansları nedenleri ile belirlemek,
• Personelin gelişiminde ona yol gösterecek bilgi ve farkındalığı sağlamak,
• Bireysel ve kurumsal çapta gelişim ve eğitim ihtiyaçlarını tespit etmek için performans değerlendirme yöntemleri kullanılabilir.

Yetkinlik değerlendirme nasıl yapılır?

Yetkinlik değerlendirme, farklı yöntemleri içeren bir süreçtir. Tamamen ihtiyaç doğrultusunda kullanılabilen bu yöntemler şu şekilde sıralanabilir:

• 360 derece değerlendirme,
• 180 derece değerlendirme,
• Tek kaynağa bağlı (90 derece) değerlendirme.

Peki bu kavramlar tam olarak neyi ifade eder?

360 derece değerlendirme: Günümüzün en yaygın değerlendirme yöntemlerindendir. Personelin çalışma arkadaşları, yöneticileri, astları, müşterileri gibi iş çevresinden pek çok kişi tarafından değerlendirildiği bir yöntemdir. Böylece farklı kanallardan pek çok geri bildirim sağlanarak çalışanın performansı hakkında en doğru bilgi elde edilir. Burada geri bildirimlerin objektif olması önem taşır.

180 derece değerlendirme: Bu yöntemde personeli kendisi ve yöneticisi değerlendirir. Önceki yönteme göre daha dar bir kapsama sahip olan bu yöntemde, yöneticinin ve kişinin değerlendirmeleri raporlanır. Oluşturulan bu rapor sonrasında personelin performansı hakkında o kişiye geri bildirim sağlanır. Yalnızca personel ile yönetici arasında gerçekleşen bu değerlendirme yönteminde, çatışma riski fazladır.

Tek kaynağa bağlı değerlendirme: Bu yöntemde kaynak yöneticidir. Burada personeli tek değerlendiren, o personelin bağlı olduğu yöneticidir. Tek kaynağa sahip değerlendirme yönteminde genellikle personelin kendini savunması veya fikir beyan etmesi mümkün olmaz. Bu da, değerlendirmenin objektif olması ihtimalini oldukça düşüren bir unsurdur.

Webinar ⏰ Yetkinlik değerlendirmede soru setleri nasıl belirlenmeli?

Yetkinlik bazlı performans değerlerlendirmede soru setlerini nasıl oluşturmalısınız? Tüm detayları ele aldığımız webinarımızı izlemeyi unutmayın.

Yetkinlik değerlendirme adımları nelerdir?

Yetkinlik değerlendirme süreci, birbirinin devamı olan 5 adımdan oluşur. Bu adımları birlikte inceleyelim:

1. Yetkinlikler belirlenir. Önceden belirlenen yetkinlik modelleri kullanılabileceği gibi yeni modeller de oluşturulabilir. Değerlendirme sürecinde personelin hangi özelliklerine dikkat edileceği önceden paylaşılır.
2. Personelden beklenen yeterlilik düzeyine karar verilir. Bu durum, performansı aktif hale getirir. Yetkinlik modeli oluşumunda davranış bazlı ögeler ön planda tutulur.
3. Personelin performansı gözlemlenir. Değerlendirme sürecinde yöneticiler, astları olan personellerin tüm davranışlarını gözlemleyerek yetkinlik değerlendirmesi yapar. Burada önemli olan tamamen objektif bir yaklaşım ile yalnızca değerlendirilmesi gereken özelliklere odaklanmaktır. Sonrasında personele geri bildirim yapılır ve personelin artı ve eksileri uygun bir üslup ile dile getirilir.
4. Bir önceki aşamada yapılan tüm gözlemlerin sonucu olarak personelin yetkinlikleri değerlendirilir. Personele dair yetkinliklerin gereken düzeyde olup olmadığına karar verilir. Bununla ilgili olarak gerekli raporlar hazırlanır.
5. Sürecin son aşamasında personelin yetkinlik düzeyine göre eksik yönlerini tamamlayıcı etkinlikler düzenlenir. Genellikle işletme, bünyesinde eğitim organizasyonları düzenleyerek personelin yetkinlik düzeyini geliştirmeyi ve o personelden daha fazla verimlilik elde etmeyi amaçlar. Böylece personel, işletmenin personelden beklediği yetkinlik düzeyine ulaşmış olur.

Ücretsiz kullanmaya başlayın

İşletmenizin performans değerlendirme yazılımı ihtiyacına çözüm arıyorsanız Kolay İK’nın sizin için geliştirdiği performans, ücret değerlendirme, vardiya ve personel takip sistemleri ile ihtiyaçlarınızı tek noktadan yönetin. Kolay İK’yı 15 gün boyunca ücretsiz denemek için hemen tıklayın.