Çalışanlar bedelli askerlikten nasıl yararlanacak?

Bir önceki bedelli askerlik düzenlemesi için yaklaşık 1 milyon 200 bin kişi başvuruda bulunmuştu, yeni çıkan bedelli askerlik düzenlemesi ise 1 milyon 324 bin civarında kişiyi ilgilendiriyor. Peki ya bedelli askerlik düzenlemesi sonrasında 28 günlük temel askerlik eğitimi zorunluluğu çalışanları nasıl etkileyecek? Tüm merak edilenleri sizler için derledik.

Başlamadan önce 2024 bedelli askerlikle ilgili bilmeniz gerekenler:‍

• Zamlardan sonra yine en çok sorulan soru bedelli askerlik ne kadar sorusu oldu. 2023 yılının Ocak ayında revize edilen bedelli askerlik ücreti, Ocak ile Temmuz ayları arasında askerlik hizmetini gerçekleştirecek bireyler için 104 bin 84 TL olarak belirlenmişti. 2024 yılı Ocak ayında ise yüzde 49,25'lik artış ile yeni bedelli askerlik parası 122 bin 351 liradan 182 bin 608 liraya çıkarıldı.
• 2018 senesinde bedelli askerlik yaş sınırı; belirli seneler içerisinde doğmuş kişilere ücret karşılığında tamamlayabilecekleri bir hak olarak tanınmıştı. Ancak 2024 yılında bedelli askerlik için belirlenmiş bir yaş sınırı yok. Askerlik yaşına ulaşmış olan (18), gerekli muayene ve yoklama işlemleri gerçekleştirilip bedelli askerliğe uygun bulunan her birey, herhangi bir ek koşul aranmaksızın belirli bir ücret karşılığında bedelli askerlik hizmetini tamamlayarak sorumluluğundaki askerlik görevini yerine getirebilmektedir.
• Askerlik yoklamasına katılmış ancak kısa dönemde dahi olsa askere gitmemiş olanlar, askerliğe elverişli olup olmadığı tespit edilmiş olanlar ve kura çekimi sonucu bedelli askerliğe hak kazanmış bireyler bedelli askerlik şartlarını yerine getirmiş sayılır.
• Bedelli askerlik kaç gün sorusunu sorup bir sitede 21 başka bir sitede 28 gün görmüş olabilirsiniz. Biz net cevabı verelim. Bedelli askerlik 2024 yılı için 28 gün olarak belirlenmiştir. Bu süre içerisinde herhangi bir izin hakkı bulunmamaktadır.

Çalışanlar bedelli askerlikten nasıl yararlanacak?

1111 sayılı Askerlik Kanunu'nun geçici 55. maddesine göre, bedelli askerlik yükümlülerinin faaliyet gösterdikleri iş yerleri, kurumlar ve kuruluşlar tarafından ücretsiz izin verilmiş sayılacakları ifade edilmektedir. Ancak 2019 yılında yürürlüğe giren 7179 sayılı Asker Alma Kanunu ile bedelli askerlik hizmeti alan çalışanların temel askerlik eğitim süresince ücretsiz izin hakkı olup olmadığına dair bir düzenleme bulunmadığından, bedelli askerlik süresi boyunca iş sözleşmesinin askıya alınma durumu, olağan ücretsiz izin prosedürü çerçevesinde uygulanacaktır.

Söz konusu duruma göre, bedelli askerlik hizmetini yerine getirecek olan çalışan için işverenin zorunlu olarak ücretsiz izin verme yükümlülüğü bulunmamaktadır. Bu nedenle, çalışanın ücretsiz izin kullanması, işveren ile çalışan arasındaki karşılıklı anlaşmaya dayalıdır. Dolayısıyla, işverenin teklifine çalışanın onay vermesi veya işverenin çalışanın isteğini uygun bulması durumunda, çalışan bedelli askerlik süresince ücretsiz izin kullanabilir.

Eğer işveren, çalışanı bedelli askerlik süresince ücretsiz izne çıkarmak istiyorsa, 4857 sayılı İş Kanunu'nun 22. maddesinde belirtilen önemli değişiklik sürecini uygulamalı ve ilgili çalışandan yazılı onay almalıdır. Çünkü çalışanın ücretsiz izin süresi boyunca iş yapma ve işverenin ücret ödeme yükümlülüğü geçici olarak duraklayacağından, ücretsiz izin uygulaması çalışma koşullarında önemli bir değişikliği beraberinde getirir. Bu çerçevede, işverenin ücretsiz izin teklifini yazılı olarak çalışana ileterek, 6 iş günü içinde yazılı onay alması gerekmektedir. Yazılı olarak bildirilmemiş veya çalışan tarafından kabul edilmemiş değişiklikler bağlayıcı olmayacaktır. Çalışanın rızası olmaksızın ücretsiz izne çıkarılması durumunda, İş Kanunu'nun 24. maddesi gereğince "çalışma koşullarının yerine getirilmemesi" sebebiyle haklı fesih hakkını kullanabilir ve iş yerinde bir yıldan fazla kıdeme sahipse kıdem tazminatı talebinde bulunabilir.

Çalışan memur için bedelli askerlik

Bedelli askerlik hizmeti gerçekleştirecek memurlar, 28 gün boyunca ücretsiz izinli kabul edilecekler. Kamu kurum ve kuruluşları, memurların izin taleplerini reddetme yetkisine sahip değiller. Bedelli askerlik yapacak memurun izni, amiri tarafından onaylanmalıdır. Bedelli hizmeti tamamlayan memur, 28 günün ardından aynı şartlarla görevine geri dönmelidir.

Bedelli askerlik kapsamındaki temel askerlik eğitimi için 28 gün süresince ücretsiz izinli sayılacak olan memurların, bu süre boyunca sağlık sigortası primleri düzenli olarak ödenir. Bu nedenle, bedelli askerlik görevini yerine getirmeye giden kişinin eşi veya babası üzerinden sağlık hizmeti alan bireyler, bu süre zarfında sağlık hizmetlerinden yararlanmaya devam edebilecektir.

Özel sektör çalışanı için bedelli askerlik

Bedelli askerlik sebebiyle özel sektörde çalışan bir kişi, bedelli askerlik süresince işverenle anlaşması durumunda ücretsiz izin kullanabilir. Ancak bedelli askerlik için özel sektörde yıllık izin kullandırılamaz. Yıllık izin yasalarımız tarafından çalışanın iş temposu arasında dinlendirilmesine odaklandığından, bedelli askerlik döneminde ilgili işçiye yıllık izin verilmemelidir. Mahkeme kararlarına göre, iş sözleşmesini bedelli askerlik nedeniyle sona erdiren bir çalışan, bir yıl veya daha fazla bir süredir çalışıyorsa kıdem tazminatı hakkına sahip olur; ancak bu durumda işçinin ihbar tazminatı hakkı bulunmamaktadır. Bu bağlamda, bedelli askerlik sonrası işe dönen çalışan, işe başvuruda bulunarak iki ay içinde eski işine veya benzer bir pozisyona atanmak istediğinde, işveren boş bir pozisyon varsa hemen bunu sağlamakla yükümlüdür; aksi durumda, işveren işçiye üç aylık ücret tutarı kadar tazminat ödemek zorunda kalabilir.

Bedelli askerlik için işten çıkmak zorunlu mu?

İşvereninizin, iş yerinizden askerlik nedeniyle ayrılmadan ücretsiz izinli sayılma talebinizi kabul etme zorunluluğu bulunmamaktadır. Bu durum, işveren için yasal bir yükümlülük değildir. Ancak, bu talebinizin kabul edilmesi ve sizi ücretsiz izinli olarak sayılmanız konusunda da herhangi bir yasal engel bulunmamaktadır. Özetlemek gerekirse, taraflar arasında anlaşma sağlandığında herhangi bir sorun ortaya çıkmayacaktır.

Çalışan biri bedelli askerlik yapabilir mi?

Evet yapabilir. Kamu çalışanları yani memurlar üstlerinin bilgisiyle bedelli askerlik yapabilirler. Özel sektör çalışanları ise işverenleriyle sözleşme feshi veya ücretsiz izin gibi konuları konuşarak bir anlaşmaya varmalı.

Bedelli askerlik yapanlar işten çıkmak zorunda mı?

İşvereninizin, iş yerinizden askerlik nedeniyle ayrılmadan ücretsiz izinli sayılma talebinizi kabul etme zorunluluğu bulunmamaktadır. Ancak işvereninizle anlaşmanız durumunda işten çıkmadan ücretsiz izinli sayılarak bedelli askerlik görevinizi tamamlayabilirsiniz.

Bedelli askerlikte iş yerinden maaş alınır mı?

Ücretsiz izinli sayılan çalışanlar 28 gün için ücret alamazlar. Bedelli askerlik yapacak memurlar ise 28 gün boyunca aylıksız izinli sayılacaklar.

Bedelli askerlik için tazminat alınır mı?

İş Kanunu'nun 14. maddesinde, bir yıl ve üzeri kıdeme sahip çalışanların muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyla iş sözleşmelerini sonlandırmaları halinde kıdem tazminatına hak kazanacakları belirtilmiştir. Bu doğrultuda, bir yıl ve üzeri kıdeme sahip çalışan, iş sözleşmesini muvazzaf askerlik hizmeti nedeniyle sona erdirdiği takdirde kıdem tazminatına hak kazanacaktır.

Bedelli askerlik için yaş sınırı var mı?

18 yaşını doldurmuş olan, gerekli muayene ve yoklama işlemleri gerçekleştirilip bedelli askerliğe uygun bulunan her birey, herhangi bir ek koşul aranmaksızın belirli bir ücret karşılığında bedelli askerlik hizmetini tamamlayabilmektedir.

2024 yılı için bedelli askerlik ne kadar?

2024 yılı Ocak ayı asgari ücretin zamlanmasıyla birlikte bu ücret, yüzde 49,25'lik artış ile 122 bin 351 liradan 182 bin 608 liraya çıkarıldı.

Bedelli askerlik sonrası yeniden işe dönebilir miyim?

İşçiler iş akitlerini feshetmeden askere gidebilirler, döndüklerinde de işlerine dönebilirler. Eğer iş akdi feshedebilirse, askerlik dönüşü çalışan işe döndüğünde ilk olarak uygun kadro var mı yok mu ona bakılacak. Eğer uygun kadro varsa, işveren askere giden personelini almak zorunda. Eğer, askere giden kişinin yerine biri alınmışsa, uygun kadro açılana kadar beklemek durumunda.

Bedelli askerlik sonrası işe geri alınmazsam yasal haklarım neler?

İşe döndünüz, uygun kadro olduğu halde işveren sizi işe almadı. O halde yargı yoluna gidebilirsiniz. Bu durum ispat edildiği takdirde işveren, personelin aldığı ücret kadar 3 aylık bir ceza kesilebilir.

Yurt dışında yaşayanlar bedelli askerlikten yararlanabiliyor mu?

Bedelli askerlik ücreti olan 182 bin 608 TL'nin konsolosluklar aracılığıyla, günlük kura göre euro karşılığı üzerinden alınması gerekiyor. Bu tutarın yanı sıra adayların 150 euro havale ücretini de ödemesi gerekiyor.