Fazla mesai muvafakatnamesi nedir?

Fazla mesai, çalışanların iş hayatında en fazla kaçındıkları konulardan biridir. Kolay kolay hiç bir çalışan fazla mesai yapmak istemez.

Buna rağmen fazla mesai yapmanın ya da bilinen adıyla mesaiye kalmanın zorunlu olduğunun sanılması sebebiyle, çalışma hayatındaki bir çok kişi istemediği halde fazla mesai yapar. Oysa fazla mesai yapmak, sanıldığı gibi çalışanın işverene karşı borçlarından biri olmadığı için zorunlu da değildir. Ülkemiz iş mevzuatında da fazla mesai konusunda işçi korunmuş, işverenin işçiye fazla mesai yaptırması işçinin rızası ve onayına bırakılmıştır.

Nitekim bu detay 4857 Sayılı İş Kanunu, Madde 41’de; “Fazla saatlerle çalışmak için işçinin onayının alınması gerekir.” ifadesi ile de açıkça belirtilmiştir. Bu rıza ve onay sözlü olarak alınamaz. İşveren tarafından hazırlanan, yazılı olarak ve açıkça ifade edilen bir muvafakatnameye işçinin ıslak imzası ile onay vermesi gerekir. Fazla mesai muvafakatnamesi adı verilen bu yazılı anlaşma sağlandıktan sonra işçi işveren tarafından fazla mesaiye çağrılabilir.

Fazla mesai muvafakatnamesini imzalamak zorunlu mudur?

İşverenin işçiye fazla mesai çağrısı yapabilmesi için fazla mesai muvafakatnamesinin işçi tarafından imzalanmış olması şarttır. Ancak işçinin bu muvafakatnameyi imzalaması zorunlu değildir. Ülkemiz iş mevzuatına göre fazla mesai yapmak zorunlu haller dışında işçinin inisiyatifine bırakılmıştır. Buna göre işçiye zorla fazla mesai yaptırılamaz ya da fazla mesai muvafakatnamesi imzalatılamaz. Bununla birlikte fazla mesai muvafakatnamesini imzalayan işçi işverenin olası fazla mesai çağrılarına cevap vereceğini peşinen kabul etmiş sayılır. Fazla mesai muvafakatnamesiyle ilgili bir diğer detay da geçerlilik süresidir. 2017 yılına kadar işveren tarafından işçiye her yılın başında imzalatılması gereken fazla mesai muvafakatnamesinin geçerlilik süresi 25.08.2017 tarihli ve 30165 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan bir değişiklik ile güncellenmiştir. Buna göre işçiden bir kez alınan yazılı onay işçi aynı iş yerinde çalıştığı sürece geçerli olacaktır.

Fazla mesai muvafakatnamesini imzalayan işçi fazla mesai yapmak istemezse ne olur?

Fazla mesai muvafakatnamesinin geçerlilik süresi konusundaki değişikliğin işverenlere önemli ölçüde kolaylık sağladığı açıktır. Ancak işçi tarafından bakıldığında ilk etapta bir takım şüphelere sebep olduğu de görülmektedir. Öyle ki, işçilerin bir defa onay verdikten sonra aynı işyerinde çalıştıkları süre boyunca işverenin her fazla mesai çağrısına cevap vermek zorunda kalacağı düşünülmektedir. Bu şüpheye karşılık, açıklık getirilmesi gereken konu işçinin cayma hakkıdır. Fazla mesai muvafakatnamesini imzalayan bir işçi yine yazılı olarak fazla mesai yapmak istemediğini açıkça belirtir ve işverene bildirirse fazla mesai muvafakatnamesi hükmünü kaybeder. İşçinin yazılı olarak bildirmesinden sonra en fazla 30 gün içinde işveren bu talebi dikkate alıp uygulamaya koymak zorundadır. Aksi durumda işçi 30 günlük süre sonrasında işverenin fazla mesai çağrısına cevap vermemekte serbesttir. Bununla birlikte söz konusu 30 günlük süre boyunca işçinin daha önce imzaladığı muvafakatname geçerliliğini koruyacaktır.

Fazla mesai hakkında güncel yargı kararlarını okumak için yazımıza tıklayın.

Kaynakça:

‍Resmi Gazete

‍İş Kanununa İlişkin Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Yönetmeliği

‍4857 Sayılı İş Kanunu