Ara dinlenme (mola) süresi nedir, ne kadardır?

Çalışanlar için gün içerisinde dinlenebilmek, çalışma sürecinin sağlıklı ve verimli bir şekilde sürdürülebilmesi için oldukça önemlidir. Bu sebeple, mevzuatta da açıkça belirtilen ara dinlenme (mola) kavramını ve ara dinlenme sürelerinin ne kadar olabileceğini gelin birlikte inceleyelim.

Ara dinlenme nedir?

Ara dinlenme, iş yerinde belirlenen çalışma süresi içerisinde kullanılan, işçinin yaptığı işe ara vererek dinlenmesini ve işe yeniden adapte olabilmesini sağlayan hukuki bir haktır. 

Ara dinlenme süresi işin gereğine, iş yerinin geleneklerine ve günlük çalışma süresine orantılı olarak belirlenir. Ara dinlenme süresinde amaç, işçilerin gün içerisinde mola verip dinlenmelerini ve sonrasında işe daha motive ve verimli olacak şekilde başlamalarını sağlamaktır. Böylece işçinin bitkinliğinden ve yorgunluğundan kaynaklanan iş kazalarının da önüne geçilir.

4857 sayılı İş Kanunu, ara dinlenmeye dair asgari süreleri madde 68’de belirtir. Kanunun belirttiği süreler, uygulanması gereken en az süreler olduğu için işveren kendi inisiyatifi ile bu süreleri artırabilir. Ara dinlenme süreleri, günlük çalışma süresinden sayılmaz. İşçinin kanuni hakkı olan bu mola süresi, işveren tarafından fiilen kullandırılması gereken bir haktır.

Ara dinlenme süresi, 854 sayılı Deniz İş Kanunu ve 5953 sayılı Basın İş Kanununda da belirtilen ve zorunlu tutulan bir uygulamadır. Bir iş yerinde işveren ara dinlenme süresini tüm işçilere aynı anda vermek zorunda değildir. İşçileri gruplara ayırmak suretiyle her bir grubun farklı bir saat aralığında mola verebileceği farklı saat aralıkları belirlenebilir. Bu mola süresini nasıl değerlendireceği ise işçinin inisiyatifindedir. Bu süre içerisinde işçi, yemek ya da çay molası verebileceği gibi kişisel işleriyle de ilgilenebilir. Önemli olan işçinin dinlenebilmesidir.

Ara dinlenme süresi ne kadar olmalıdır?

Mola süreleri, iş yerinde belirlenen günlük çalışma sürelerine göre değişiklik gösterir. Kanunda belirtilen çalışma sürelerine göre ara dinlenme süreleri şöyledir:

• Bir iş yerinde 4 saat ya da daha kısa süreli işler için uygulanan ara dinlenme süresi 15 dakika,
• Bir iş yerinde 4 saatten 7,5 saate kadar olan işler için uygulanan ara dinlenme süresi 30 dakika,
• Bir iş yerinde 7,5 saatten fazla olan işler için uygulanan ara dinlenme süresi ise 1 saattir.

Söz konusu süreler uygulanması gereken en az sürelerdir. İşveren, işçiye bu sürelerden daha az ara dinlenme süresi hakkı tanıyamaz.

Mola süresi, işçiye aralıksız olarak verilmesi gereken bir hak olmakla birlikte; mevsim, iklim, o iş yerinin ve bölgenin gelenekleri ve işin niteliği göz önünde bulundurularak ara dinlenme süresi gün içerisinde aralıklı olarak kullandırılabilir. Eğer ara dinlenme süresi parçalara bölünerek kullanılacaksa bunun sözleşmede belirtilmesi gerekir.

11 saati aşan işlerde ara dinlenme süresi ne kadar?

Normalde günlük fazla mesai süresi 7,5 saat ile 11 saat arasında olmalıdır. Ancak 11 saati aşan işler için Yargıtay 1,5 saat ara dinlenme süresi olması gerektiğini öngörmüştür.

Fazla mesai hakkında güncel yargı kararları hakkında daha detaylı okuma yapmak için yazımıza tıklayın.

Çocuk ve genç işçiler için farklı ara dinlenme süreleri var mı?

İş Kanunu, 14 yaşını bitirmiş ancak 15 yaşını doldurmamış ve ilköğretimi tamamlamış işçileri çocuk işçi olarak tanımlar. Aynı kanun, 15 yaşını tamamlamış ancak 18 yaşını tamamlamamış olan işçileri ise genç işçi olarak tanımlar. Mevzuata göre çocuk ve genç işçilerin ara dinlenme süreleri diğerlerinden farklı olarak düzenlenir. Buna göre, çocuk ve genç işçilerin ara dinlenme süreleri şu şekilde olur:

• 2 saatten fazla ve 4 saatten az olan işler için uygulanan asgari ara dinlenme süresi 30 dakika,
• 4 saatten 7,5 saate kadar olan işler için uygulanan asgari ara dinlenme süresi ise 1,5 saattir.

İşçiler, mola sürelerini günlük olarak kullanma hakkına sahiptir. Ancak kullanmadıkları mola süreleri devretmez. Kullanılmayan mola süreleri kanun bakımından kullanılmış sayılır ve farklı bir güne devredilemez.

İnsan kaynakları süreçlerini Kolay İK ile yönetin

İşletmenize ait personel yönetimi, performans değerlendirme, vardiya ve ücret değerlendirme gibi insan kaynakları süreçlerini tek bir yazılımdan takip edin ve yönetin. Tüm insan kaynakları süreçlerinizi tek yazılım ile yönetebilmek için tıklayın ve Kolay İK’yı 15 gün boyunca ücretsiz deneyin.