Herkesin merak ettiği gig ekonomisi nedir?

Son dönemlerde adını sıkça duyuran bir çalışma ve ekonomi modeli olan gig ekonomisi, iş süreçlerindeki ezberleri bozmaya adaydır. Gig ekonomisi ile iş tanımları ve süreçleri büyük ölçüde esneklik ve bağımsızlık kazanır. Peki nedir bu gig ekonomisi? İş hayatında gig ekonomisi ne ifade eder, avantajları ve dezavantajları nelerdir? Tüm bu soruları ve yanıtlarını gelin birlikte inceleyelim.

Gig ekonomisi nedir?

Gig ekonomisi, sürekliliği olmayan iş piyasası demektir. Bu sistemi, serbest ve geçici çalışma gibi düşünebilirsiniz. İlk önce müzik endüstrisinde ortaya çıkan bu kavram, zamanla pek çok sektöre yayılmıştır.

Gig ekonomisi, serbest çalışmaya dayalı platformların ortaya çıkması ile birlikte gelişen ve kullanımı yaygınlaşan bir kavramdır. Gig ekonomisinde teknolojinin hızla gelişmesi ve insanların maddi kazanç elde ederken kendini daha özgür hissetme isteği ön plana çıkar. Gig modeli, başta müzik sektöründe kendini gösterse de şimdilerde neredeyse her sektörde yaygınlık kazanan bir model haline gelmiştir.

2021 yılında İK trendleri arasında yerini alan gig ekonomisi, iş süreçlerinde köklü değişimleri vadeder. Dijitalleşme sürecinin hızla ilerlediği bu dönemde zorunluluktan ya da kendi isteği ile birçok insan çalışma alanını değiştirerek dijital iş fırsatlarını değerlendirmeye başlamış durumdadır. İçerik her ne olursa olsun, kişiler internet üzerinden kendilerine bir alan yaratıp burada faaliyet göstermektedir. İşte bu, gig ekonomisi olarak adlandırılır.

Gig ekonomisinin özellikleri nelerdir?

Gig ekonomisinin özellikleri şöyle sıralanabilir:

• Kişiler, işlerin kolayca ilerlemesini sağlayan platformları kullanarak iş süreçlerinin tamamlanmasını sağlar.
• Farklı sektörden şirketlere ve kişilere hizmet eder.
• Gig çalışanları, tek kişilik şirketlere ya da serbest çalışanlara tek seferlik hizmet sağlayan kişilerdir.
• Gig ekonomisinin ana gelir kaynağı insandır. Gig ekonomisi, gelirlerini farklı kaynaklar üzerinden sağlayan kişileri kapsayan bir ekonomi modelidir.

Gig ekonomisinin avantajları ve dezavantajları nelerdir?

Her iş modelinde olduğu gibi gig ekonomi modelinde de avantajlar ve dezavantajlar bulunur.

Peki bunlar nelerdir?

Gig modelinin avantajları:

• Esnek bir modeldir.

Gig ekonomisinin en bilinen ve önemli özelliklerinden biri esnek bir iş modeli oluşudur. Gig modeli ile çalışanlar; nerede, ne zaman ve kimlerle çalışacaklarına, hangi şirketler ile işbirliği yapacaklarına kendileri karar verebilirler. Ayrıca bu çalışanlar, ücretlerini de yerine göre kendileri belirleyebilirler. Kimi zaman çok yoğun bir tempoda tatil yapmaksızın çalışırken, kimi zaman uzunca bir tatil sürecine girebilirler.

• Yeniliğe kapı aralar.

Gig modeli ile çalışanlar, kısa süreli işleri ek gelir niyeti ile yaparlar. Ancak pek çok kişi artık ek gelir olarak değil, ana gelir kaynağını da bu çalışma modeli üzerinden sağlar. Ayrıca, kurumsal hayatı benimseyemeyen pek çok çalışan, gig ekonomisine geçiş yaparken kariyer yolculuğunun da yönünü değiştirir. Böylece gig çalışanı olarak farklı iş imkanlarını da deneyebilirsiniz.

Gig modelinin dezavantajları:

• Özlük haklarınız ile ilgili işlemlerin kontrolü sizdedir.

Kendi çalışma düzeninizi oluşturduğunuz gig ekonomisinde sigorta gibi özlük haklarına dair işlemleri de kendiniz yapmak durumunda kalırsınız. Çünkü bunu yapacak farklı bir birim bu çalışma modelinde söz konusu değildir. Maaşlı bir çalışan olmadığınız için aldığınız iş ya da projeler üzerinden ücret elde edersiniz ve çalıştığınız kadar ödeme alırsınız. Çalışmadığınız ve kendinize tatil olarak ayırdığınız günlerde para kazanamazsınız.

• Geliriniz düzensizdir.

Gig modelinde proje veya aldığınız görev üzerinden ücret alırsınız. Fakat burada her ay sabit bir düzen bulunmaz. Kimi aylar yoğun iş alırken kimi aylar daha sakin olabilir. Bu da kazancınızın düzensiz olmasına sebep olur. İşiniz için kullanmanız gereken tüm teknolojik donanımlar ya da araçların alımı ve bakımı gibi harcamaları da sizin üstlenmeniz gerekir. Gig çalışan olmak kimi zaman belirsiz saat aralıklarında çalışmayı da gerektirebilir. Bu da ister istemez yorucu ve yıpratıcı bir hal alabilir.

İlginizi çekebilecek bir kitap önerisi: The Gig Economy: The Complete Guide to Getting Better Work, Taking More Time Off, and Financing the Life You Want

Konuya dair bu sohbet kaçmaz

Alanında başarılı şirketlerin İnsan Kaynakları profesyonellerini ağırladığımız bu seride İK alanının sektör bazlı değişen sorumluluklarını, farklı ölçeklerde ekip yönetiminin zorluklarını ve günümüzde teknoloji ile birlikte şekil değiştiren iş dünyasını konuştuk.

İlk bölüm konuğumuz sahibinden.com’un İş Destek Genel Müdür Yardımcısı Güntulu Peker gelecekle ve gig ekonomisi ile ilgili görüşlerini paylaştı.

‍

Kolay İK ile insan kaynakları süreçlerinizi dijitalde yönetin

Şirketinizdeki personel yönetimi, performans değerlendirme, ücret değerlendirme ve vardiya yönetimi süreçlerini tek yazılım ile yönetebilmek için hemen tıklayın ve Kolay İK’yı 15 gün boyunca ücretsiz deneyin.