Yemek ücreti nasıl hesaplanır?

Bir iş yerine bağlı çalışan her bireyin çalışırken ihtiyaç duyduğu aralardan biri yemek molalarıdır. Birçok işletme çeşitli yöntemler ile personelin yemek ihtiyaçlarına çözüm üretir. Ancak, burada bilmeniz gereken önemli noktalardan biri yemek ücretlerinin vergilendirilmesidir. Peki, bunu nasıl yapabilirsiniz? Gelin birlikte inceleyelim.

Yemek ücreti hangi durumlarda ödenir?

Yemek ücreti, işveren tarafından işçinin iş yerinde bulunduğu süreler içinde ihtiyacı olan besin miktarını karşılaması için sağlanan tutardır. 4857 sayılı İş Kanunu'nda yemek ücreti ile ilgili bir zorunluluk bulunmaz. Bu sebeple, bir iş yerinde işçiye yemek ücretinin ödenmesi işverenin inisiyatifindedir.

İşçi, bir işe başlamadan önce işveren ile yemek yardımı konusunu görüşmeli, bu şartların o iş yerinde sağlanıp sağlanmadığı hakkında konuşmalıdır. İşçinin, çalıştığı iş yerinde yemek ücretini talep edebilmesi ve işverenin bu ücreti ödemek zorunda olması için yemek ücretinin iş sözleşmesinde geçmesi gerekir. İş sözleşmesinde yemek ücreti ya da yemek hizmeti ile ilgili bir madde yer almıyorsa o iş yerinde yemek yardımı alınması gerektiği ile ilgili bir zorunluluktan bahsedemeyiz.

Yemek ücreti nasıl vergilendirilir?

Bir iş yeri bünyesinde çalışan personele yapılan yemek yardımı farklı şekillerde sağlanabilir. Bunlar;

• Nakdi yemek yardımı,
• Yemek fişi ya da yemek kartı ile yapılan yardım,
• Yemekhanede yemek sureti ile yapılan yemek yardımı şeklindedir.

Personele nakden ödenen yemek ücreti, net ücret olarak kabul edilir ve personelin bordrosuna yansıyarak vergilendirilir. Yemek ücretinin işçiye nakden ödenmesi halinde işçi, bu parayı yemek için kullanmak zorunda değildir. Bu sebeple, verilen ücret gelir olarak kabul edilir.

Yemek kartı kullanarak ödenen yemek ücreti de nakdi ücret gibi düşünülerek vergilendirilir. Yemek kartı ya da yemek fişi ile ödenen yemek ücretlerinde vergi istisnası söz konusudur. Buna göre, çalıştığınız iş yerinde yemek kartı ya da fişi ile yemek ücreti alıyorsanız belirli bir miktara kadar olan kısmı vergilendirilmez. Bu tutar, muhasebe departmanı tarafından işverenin masrafı olarak kayıt edilir. Yani, hizmet faturası ile belgelendirilip gider olarak kayıt altına alınır. Ancak, belirlenen tutarın üzerinde bir yemek yardımı alıyorsanız istisna tutulan miktarın üzerinde kalan kısım vergiye tabidir.

Yemek kartı ya da yemek çeki kullanımı günlük olarak hesaplanır ve istisna tutarı da günlük tutar üzerinden yansıtılır. Hafta sonu ve izin günleri gibi işçinin çalışmadığı günler için yapılan yemek ücreti tanımlamalarında vergi istisnası yapılmaz ve o günler için yapılan ödemeler gelir olarak kabul edildiğinden bordroya yansır ve vergiye tabidir.

İşverenin işçiler için yemekhane hizmeti sağladığı durumlarda bu hizmet, işverenin yaptığı masraf olarak görünür ve işçinin bordrosuna yansımaz. Bu sebeple, işçi için vergiye tabi bir durum söz konusu değildir. Görüldüğü üzere, yemek ücreti ve bordro arasında önemli bir bağlantı bulunur. İşverenin vergi istisnası tutarını aşan her yemek ücreti ödemesi, işçi bordrosuna yansıyarak vergilendirilir.

Yemek ücreti nasıl hesaplanır?

Bu örnek hesaplama 2024 için belirlenen kesinti ve istisnalara uygun şekilde hazırlanmıştır.

Örnek hesaplamamız için aylık brüt 10.000 TL yemek ücreti ödeniyor olsun. Bu tutar üzerinden;

👉 İlk önce SGK matrah ve istisnalarını bulalım

• 2024 yılı için günlük brüt asgari ücret: 20.002,50 TL / 30 = 666,75 TL
• Günlük yemek ücreti istisnası: 666,75 x %23,56 = 157,69 TL
• SGK istisna tutarı: 157,69 TL x 26 gün (max fiili çalışma günü) = 4.099,94 TL (Ocak ayı istisna tutarı)
• Brüt ücrete eklenecek tutar: 10.000,00 – 4.099,94 = 5.900,06 TL

40.000 TL brüt ücret ile çalışan bir işçiye 10.000 TL brüt yemek ücreti veriliyor ise SGK bildirimi esnasında görünecek tutar: 40.000 + 5.900,06 = 45.900,06 TL olur.
İstisna dışında kalan yemek ücreti üzerinden gerekli kesintiler yapılır.

• SGK işçi payı: 45.900,06 x %14 = 6.426,00 TL
• İşsizlik sigortası işçi payı: 45.900,06 x %1 = 459,00 TL

👉 Yemek istisnasını bulup ardından gelir vergisi matrahını ve tutarını hesaplayalım

• Günlük yemek (kart ile) GV istisnası tutarı: 170,00 TL + (yemek kartı ile ödeniyorsa %10 KDV eklenir, nakit ise 170,00 TL alınır) = 187,00 TL
• Aylık GV istisnası: 187,00 TL x 26 gün = 4.862,00 TL
• SGK işçi payları düşülmüş toplam GV matrahı: (40.000,00 + 10.000,00) - (6.426,00 + 459,00) = 43.115,00 TL
• Yemek istisnası düşülmüş GV matrahı: 43.115,00 - 4.862,00 = 38.253,00 TL
• Gelir vergisi (oran %15 ise): 5.737,95 TL
• 2024 GV asgari ücret indirim tutarı: 2.550,32 TL
• Nihai GV tutarı = 5.737,95 - 2.550,32 = 3.187,63 TL

👉 Son olarak damga vergisi matrah ve tutarlarını hesaplayalım (yemek ödemesinde DV istisnası yoktur)

• Toplam DV matrahı ve tutarı: 50.000 x binde 7,59 = 379,50 TL
• 2024 DV asgari ücret indirim tutarı:151,82 TL
• Nihai DV tutarı = 379,50 - 151,82 = 227,68 TL

Ay sonunda çalışanın eline geçecek net ücret: 40.000,00 (yemek ödemesi nakit değil kart ile yapıldığından brüt ücrete eklemedik, nakit olsaydı 10.000 TL tutarı toplam ücretlere ekleyecektik ve 50.000 TL olarak alacaktık) - (6.426,00) - (459,00) - (3.187,63) - (227,68) = 29.699, 69 TL

Son olarak

İşletmenizde yemek yardımı, harcama, kesinti, ek ödeme ve avans gibi süreçleri tek noktadan kolayca takip edebileceğiniz bir uygulama arıyorsanız hemen buraya tıklayarak ücretsiz randevu talebi oluşturun, Kolay İK ile gelir gider yönetiminizi kolaylaştırın.