Mazeret izni nedir, kaç gündür?

Herhangi bir acil durumda sadece birkaç gün izne ihtiyaç duyduğunuzda bunu yıllık izninizden kullanmak istemeyebilirsiniz. Bu gibi ihtiyaçlar için İş Kanunu mazeret izni hakkını düzenler. Peki mazeret izni tam olarak nedir ve hangi durumlarda kullanılır? Gelin, mevzuatın işçilere tanıdığı bu hakkı birlikte detaylı bir şekilde inceleyelim.

Mazeret izni nedir?

Mazeret izni, işverene bağlı olarak çalışan bir işçinin işle ilgisi olmayan, kişisel hayatı ile ilgili herhangi bir konu sebebiyle sahip olduğu bir izin türüdür. Mazeret izni, İş Hukuku çerçevesinde sağlanan bir haktır ve yıllık izinden farklıdır.

Mazeret izni ile idari izin birbirine karıştırılmamalıdır. İdari izinde işçinin izin kullanım inisiyatifi işverendedir. Yani işveren istemezse işçi idari izin hakkını kullanamaz. Ancak mazeret izni işçinin kendi inisiyatifinde olan bir haktır ve istediği takdirde bu izni kullanabilir. Böyle bir durumda işverenin onayına gerek yoktur.

Mazeret izinleri dahil olmak üzere tüm izinlerin süreleri, koşulları ve haklarında çok merak edilen soruların cevaplarını izintürleri.com adresinde bulabilirsiniz.

Mazeret izni hangi durumlarda kullanılır?

Mazeret iznini farklı şartlar altında farklı süreler ile kullanabilirsiniz. Mazeret izni, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ve 4857 sayılı İş Kanununda farklı şekilde düzenlenmiştir. 4857 sayılı kanun gereğince mazeret iznini şu şekilde kullanabilirsiniz:

• İşçi evleniyor ise,
• İşçi evlat edinirse,
• İşçi anne, babasını, kardeşini, eşini veya evladını kaybettiyse,
• İşçinin eşi doğum yapmışsa,
• İşçinin çocuğunun hastalanması halinde,
• İşçinin en az %70 oranında engelli bir çocuğunun olması durumunda onun tedavi sürecinde mazeret izni kullanılabilir.

Engele sahip olan bir çocuğun ebeveynlerinden yalnızca biri mazeret izni hakkını kullanabilir.

İşçinin yukarıda sayılan sebepler dışında bir neden ile mazeret izni alma hakkını elde edebilmesi için bu nedenler bireysel ya da toplu iş sözleşmelerinde belirlenmiş olmalıdır. Farklı mazeret nedenleri iş sözleşmeleri ile düzenlendiğinde, işçi artık o neden ile mazeret iznini kullanabilir ve işveren onayına ihtiyaç duymaz. Ayrıca hangi sebeplerin mazeret izni kapsamında olacağı sözleşme ile belirlendiğinde, işçi bu sebepler ile izin hakkını kullanabilir ve ücret kesintisi yaşamaz.

Mazeret izni kaç gün olur?

4857 sayılı İş Kanunu, mazeret izni sürelerini işçinin izni kullanma sebebine göre farklı olarak belirler. Bu izin türü ve süreleri Ek Madde 2’de açıklanır. Buna göre mazeret izni süreleri şöyle belirtilmiştir:

• İşçinin evlenmesi halinde mazeret izni süresi 3 gün,
• İşçinin eşinin, çocuğunun, annesinin, babasının veya kardeşinin vefat etmesi halinde 3 gün,
• İşçinin evlat edinmesi durumunda 3 gün,
• İşçinin eşinin doğum yapması halinde 5 gün mazeret izni kullanılabilir.

İşçinin en az yüzde 70 engele sahip ya da sürekli bir hastalığı olan bir çocuğu varsa o çocuğun tedavisi için 1 yıl içinde tek seferde ya da bölerek 10 güne kadar mazeret izni kullanma hakkı bulunur. Eğer böyle bir durumdan faydalanmak istiyorsanız hastalık raporu ile bunu ispat etmeniz gerekir. Engellilik durumunda mazeret iznini ebeveynlerden biri kullanabilir.

Mazeret izinleri iş günü değil, takvim günü olarak düzenlenen bir izin türüdür. Yani cumartesi günü evlendiyseniz 3 günlük mazeret izniniz cumartesi günü başlar, pazartesi gün bitimi ile sona erer.

İş Kanunu tarafından belirlenen bu asgari süreler, işçi ve işverenin anlaşması ve iş sözleşmesine yansıması sonucu daha uzun süreli olarak oluşturulabilir. Mesela işveren, iş sözleşmesi ya da toplu iş sözleşmesi ile 3 gün olan evlilik iznini daha uzun süreli belirleyebilir.

Mazeret izni ücretli mi?

Kullanacağınız mazeret izinleri ücretli ya da ücretsiz olabilir. Kanunda ya da iş sözleşmesinde belirtilen mazeret izinleri genelde ücretli izinler arasındadır ve işçinin kullandığı izin günleri işçinin ücretinden düşülmez. Ücretli mazeret izinlerinde ücret, bazen işveren bazen ise SGK tarafından işçiye ödenir.

İş Kanununda mazeret izni olarak geçen durumların dışında hamilelik sürecindeki periyodik muayeneler ve süt izinleri gibi izinler mazeret izni olarak sayılabilir. Bu tip izinlerde ücret işveren tarafından ödenir.

Doktor raporunun olduğu 2 günden fazla süren hastalıklar ve istirahat süreleri, gebelik izin süreleri, evlat edinme durumunda alınan izinler gibi mazeret izni sayılabilen bu izinlerde ise işçinin ücretini SGK karşılar. Bu izinlerde işçi SGK’dan ödenek alır; bu tutarlar işçinin hesabına maaş olarak yansımaz.

Tüm izin türlerini tek bir e-kitapta topladık! İzin Yönetimi El Kitabı’nı ücretsiz indirin.

İzin ve fazla mesaileri kolayca yönetin

Şirketinizin izin ve fazla mesailerini artık çok daha hızlı ve kolay bir şekilde yönetmek istiyorsanız hemen tıklayarak randevu talebi oluşturun, Kolay İK’yı 15 gün boyunca ücretsiz deneyin.

İlginizi çekebilecek diğer kaynaklarımız

• Çalışan ebeveynlerin izin süreleri
• Modern şirketler için izin yönetimi rehberi
• İş Kanununa göre ücretsiz izin hakkı
• İş Kanununa göre ücretli izin çeşitleri