Hastalık izni ve geçici iş göremezlik ödeneği nedir?

Sigortalı çalışanın herhangi bir rahatsızlığı nedeniyle sağlık kuruluşuna başvurması sonucunda edindiği sağlık raporuna istinaden iş yerinden aldığı izne hastalık izni denir.

Sigortalı çalışana, hastalık izni süresince SGK tarafından ücret ödenir. Bu ödemeye halk arasında rapor parası ya da hastalık parası dense de kanundaki adı Hastalık İzin Ödemesi veya İş Göremezlik Ödeneği’dir. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 18. Maddesi’ne göre İş Göremezlik Ödeneği, kurumca yetkili hekim ya da sağlık kurullarından istirahat raporu alınmış olması koşulu ile;

• İş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle iş göremezliğe uğrayan sigortalıya her gün için,
• 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi ile 5 inci madde kapsamındaki sigortalılardan hastalık sigortasına tabi olanların hastalık sebebiyle iş göremezliğe uğraması halinde, iş göremezliğin başladığı tarihten önceki bir yıl içinde en az doksan gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması şartıyla geçici iş göremezliğin üçüncü gününden başlamak üzere her gün için,
• 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi ile (b) bendinde belirtilen muhtarlar ile aynı bendin (1), (2) ve (4) numaralı alt bentleri kapsamındaki sigortalı kadının analığı halinde, doğumdan önceki bir yıl içinde en az doksan gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması şartıyla, doğumdan önceki ve sonraki sekizer haftalık sürede, çoğul gebelik halinde ise doğumdan önceki sekiz haftalık süreye iki haftalık süre ilâve edilerek çalışmadığı her gün için,
• 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi ile (b) bendinde belirtilen muhtarlar ile aynı bendin (1), (2) ve (4) numaralı alt bentleri kapsamındaki sigortalı kadının, erken doğum yapması halinde doğumdan önce kullanamadığı çalıştırılamayacak süreler ile isteği ve hekimin onayıyla doğuma üç hafta kalıncaya kadar çalışması halinde, doğum sonrası istirahat süresine eklenen süreler için, ödenir.

• İş kazası,
• Meslek hastalığı,
• Doğum,
• Hastalık

durumlarından herhangi birisi nedeniyle geçici iş görmezliğe uğramış olan çalışanın, İş Göremezlik Ödeneği alabilmesi için belli koşulları sağlaması gerekmektedir. Bu koşulları detaylı olarak inceleyelim.

İş kazası geçiren veya meslek hastalığı olan sigortalı

Sigortalı çalışanın iş kazası ya da meslek hastalığı nedeniyle bir sağlık kuruluşundan rapor alması durumunda geriye dönük son 1 yılda 90 gün prim şartı aranmaz. Bu da demek oluyor ki bu çalışan için yalnızca bir gün sigorta primi yatmış olsa bile, çalışana rapor parası verilmektedir. Buna ek olarak iş göremezlik ödeneği, sağlık raporunu aldığı ilk gün itibariyle ödenir.

Analık nedeniyle rapor alan (doğum yapan) sigortalı

Kadın çalışanın doğum yapması nedeniyle geçici iş göremezlik ödeneği alması için doğumdan önceki 1 yıl içinde en az 90 gün priminin SGK’ya bildirilmiş olması koşulu aranmaktadır. Bu durumda kadın çalışan, doğumdan öncesi ve sonrasındaki 8 haftalık süreler için iş göremezlik ödeneği alabilir. Eğer gebe çalışanın taşıdığı çocuk sayısı birden fazla ise doğumdan önceki 8 hafta 10 haftaya çıkar. Kadın çalışan her hangi bir nedenle doğum öncesindeki 8 haftalık sürenin hepsini kullanmadıysa, bu süre doğum sonrasına eklenir ve SGK tarafından ödemesi yapılır.

Hastalık nedeniyle rapor alan sigortalı

Sigortalı çalışanın herhangi bir nedenden ötürü doktora başvurarak sağlık raporu alması neticesinde SGK’dan iş göremezlik ödeneği alabilmesi için rapor aldığı tarihten itibaren geriye dönük son 1 yıl içinde en az 90 günlük priminin ödenmiş olması gerekmektedir. Bu şartın sağlanması durumunda çalışana verilecek olan ücretin ilk 2 günü ödenmez. Sigortalı çalışan, iş göremezlik ödeneğini 3. günden itibaren alabilir.

Geçici iş göremezlik ödeneği neye göre hesaplanır?

İş Göremezlik Ödeneği; 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 80. Maddesi’ne göre, çalışanın aldığı rapor tarihinden önceki on iki ayın son 3 ayında primle esas kazançların toplanması ve aynı döneme ait prim ödeme gün sayısına bölünmesi şeklinde hesaplanır. Elde edilen tutar, günlük iş göremezlik ödeneği tutarına tekabül eder. Sigortalı yatarak tedavi görmesi durumunda bu tutarın yarısını, ayakta tedavi görmesi durumunda ise 3’te 2’sini alabilecektir.

Son 12 aylık süreçte çalışmamış ya da her hangi bir ücret almamış sigortalı çalışmaya başladığı ay içerisinde iş kazası ya da meslek hastalığı sebebiyle iş göremezliğe uğrar ve iş göremezlik ödeneği alacak olursa günlük ödeneğin hesabı; çalışanın işe başladığı tarih ile iş göremezliğin başladığı tarih arasında geçen sürede elde ettiği prime esas günlük kazancın toplamının çalıştığı gün sayısına bölünmesi ile yapılır.

Bununla birlikte meslek hastalığı sigortalı çalışanın çalıştığı son işyerinden ayrıldığı tarihten bir yıl geçtikten sonra meydana gelirse günlük kazanç hesabı son işyerinden ayrıldığı tarih hesaba katılarak yapılır.

Kaynakça

‍5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu