Verilerle iş yerinde kadına şiddet

December 6, 2021

0 Dakika

Gizem Küçükcan

Banu Akgül

Dünya Sağlık Örgütü (WHO)’nün verilerine göre dünyada her 3 kadından 1’i şiddete maruz kalıyor. Araştırma sonuçları, sadece Türkiye’de değil tüm dünyada kadının uğradığı şiddet, cinsel taciz, zorbalık ve bir dizi suistimali göz önüne seriyor. 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü kapsamında kadının iş yerinde uğradığı her türlü şiddetin içeriğini, verilerini ve neler yapabileceğimizi yazımızda detaylı olarak inceledik.

Birleşmiş Milletler Kadın Birimi Un Women’ın 25 Kasım- 10 Aralık tarihleri arasında düzenlediği 16 Günlük Aktivizm kampanyası ile karanlıkları aydınlatıyoruz. Kolay İK ekibi olarak destek verdiğimiz bu kampanyada biz de kayıtsız kalmıyor ve kadına şiddete karşı dur diyoruz!

#Kayıtsızkalma!

16 Günlük Aktivizm kampanyası dahilinde kadına yönelik şiddete dur diyerek 2019 yılında sokaklar ve caddeler, 2020’de ise dijital ortamda karanlıklar aydınlatıldı. Bu yıl ise web sitesi üzerinden “Ben de kayıtsız kalmıyorum!” diyerek kampanyaya sesleriyle katılmaya davet ediyor. Kampanya aynı zamanda ziyaretçilere; ev, sokak, sosyal medya, iş yeri vb. her türlü mekanda şiddet içeren durumlar hakkında olası senaryolar, müdahaleler ve nasıl önlem alabilecekleri hakkında bilgi verecek. Siz de bu hareketin bir parçası olmak istiyorsanız atesbocekleri.info web sitesi üzerinden “Ben de kayıtsız kalmıyorum” diyerek ses kayıtlarınızı bırakabilirsiniz.

İş yerinde kadın olmak...

Hayatın her alanında mücadele vermek zorunda kalan kadın, iş hayatında da birçok güçlükle karşı karşıya. Cinsel taciz, işe alım sürecinde yapılan ayrımcılık, ücret eşitsizliği, adil ve objektif şartlar altında terfi alamama, karar alma sürecinde fırsat eşitsizliği yaşanması, evlilik-doğum zamanlarında uğradığı baskı ve mobbing. Tüm bu eşitsizlikler ve zorbalık altında çalışan kadının verdiği hizmetin kalitesinin olumsuz etkilendiğini, çalışma hayatlarında uzun süre kalmaları ve ilerlemeleri için duvar gibi engel koyuyor. Oysa ki kadının iş hayatındaki yeri ve önemi, işgücüne katkısı göz ardı edilemeyecek kadar fazla.

“Her alanda çalışma hayatına atılan her kademede başarıyla yer alan kadın işçilerin, çalışma yaşamındaki en büyük engeli işin fiili-fiziki zorlukları değil, iş yerinde karşılaştıkları muhatap oldukları cinsel tacizlerdir”.
Yargıtay 9 Dairesi

Veriler gösteriyor ki;

2018 yılında Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırma verileri sonucunda hesaplanan 20-29 yaş arası ücretli çalışan kadın ve erkek arasındaki ücret farkı yüzde 3,8 iken 60 yaş ve üzeri için bu oran yüzde 29,9 düzeyinde.
‍1*

Avustralya İnsan Hakları Komisyonunun 2018 verilerine göre, Avustralya’da her beş kadından ikisi, son beş yılda iş yerinde cinsel tacize maruz kalmış.
2*

Öziplik İş Sendikası, “İşyerinde Kadına Yönelik Cinsel Taciz ve Şiddetin Önlenmesi Projesi” kapsamında mavi yakalı çalışanların katılımıyla gerçekleştirdiği anket verilerinde, katılanların yüzde 100’ü işyerinde şiddete maruz kaldığını beyan etmiştir.
3*

British Council tarafından hazırlanan ‘Kültürde Kadın Gücü’ araştırmasıyla, Dünya Ekonomik Forumu tarafından derlenen Cinsiyet Açığı Endeksi de, Türkiye'nin kadınların işgücüne katılımı ve profesyonel ve teknik rollerde temsil edilmesinde 131. sırada olduğunu belirtiyor. Araştırmaya göre, kadınların yüzde 40'ı sektörde kadın olmanın zorluğuna dikkat çekerken, yüzde 25'i de mesleki hayatında bazen ‘erkek gibi davranmak’ zorunda kaldığını kabul ediyor.
4*

Dünya Risk Anketi(World Risk Poll) anketi verilerine göre, kadın işçilerin yüzde 11’nin işyerinde taciz ve şiddete maruz kaldığını gösteriyor.
5*

Disk/Genel İş Sendikası Mart 2021 araştırma verilerine göre: İş yerlerinde de şiddet arttı. Her 10 kadın işçiden 2'si iş yerinde şiddete uğradı.
6*

Kadının çalışma hayatında karşılaştığı ve baş etme güçlük çektiği bir diğer şiddet türü de psikolojik şiddet, mobbing. Kadının iş yerindeki mobbing mücadelesi de yadsınamaz bir gerçek.

Michael H. Harrison’un ABD’de 9.000 kamu çalışanı üzerinde yaptığı araştırmada kadın çalışanların yüzde 42’sinin, erkek çalışanların ise yüzde 15’inin son iki yılda zorbalığa uğradığını, bunun kayıp zaman ve verimlilik açısından 180 milyon dolara mal olduğu anlaşılmaktadır.

Dünyada ve Türkiye’de yaşanan mobbingin verilerini derlediğimiz yazımız için tıklayın. Aynı zamanda İKahve 5’in Mobbing sayısını ücretsiz talep edebilir, mobbingin yasal boyutunu incelediğimiz webinarımızı izleyip mobbing hakkında tüm bilgilere sahip olabilirsiniz.

İş yerinde bir gün değil her gün 8 Mart diyoruz! Kadınlar gününe özel hazırladığımız yazımıza ulaşmak için tıklayın.

‍

İş yerinde kadına karşı yapılan her türlü zorbalığın önüne geçilmesi için yapılabilecek çok şey var! En önemli adım, şirketteki kadın erkek çeşitliliğinden doğan her türlü farklılığı kucaklayacak ve güçlendirecek bir kültür yaratmak. Şirketler insan kaynakları öncülüğünde kadınların deneyimlerini ve fikirlerini açıkça paylaşmaya teşvik etmeli ve kadının iş gücündeki varlığının farkındalığını arttırmalıdır.

Şirketler çalışanların ne beklediğini, kapsayıcı bir kültüre sahip olmanın ne demek olduğunu açıkça anlatmalıdır. Kadının varlığını ve gücünü şirket değerlerine dahil etmek, davranış ve eylemleri belirlemek her zaman fayda sağlayacaktır. Bu noktada şirketin dahil olduğu uygulamalar ve toplumsal cinsiyet eşitliği hakkında verilen kapsamlı eğitimler(ön yargı, toplumsal cinsiyet kavramı, ayrımcılık vb.) fark yaratacaktır. İş yerinde taciz ve şiddete maruz kalmış kadın çalışanlara psikolojik danışmanlık hizmeti sağlanmalı, bu konuda destekleyici politikalar oluşturulmalıdır. Çalışanların ulaşabilecekleri kaynak noktası olan ulusal yardım hatları belirlenmeli ve uluslararası uygulamalar şirket tarafından prosedürlere uygun hale getirilmelidir.

Özel sektör başta olmak üzere, her alanda toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması için çalışan WEPs imzacısı olmaktan mutluluk duyuyoruz. Kadının iş hayatındaki yerini destekliyor ve daha görünür kılmak için eşitlik ilkesinden vazgeçmiyoruz. Peki WEPs nedir? WEPs; Birleşmiş Milletler Kadın Birimi Un Women ve Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi UN Global Compact işbirliğiyle, kadın ve erkeklere iş yaşamında adil davranılması, yönetimde kadının katılımını sağlanması, kurumsal hayatta cinsiyet eşitliği yaklaşımları, psikolojik veya sözlü tacizin önüne geçilmesi için önemli taahhütleri kapsıyor.

Unwomen şiddete ve baskıya karşı neler yapabiliriz? sorusunu birkaç vaka örneğiyle açıkladı:

Aynı odada birlikte çalıştığın iş arkadaşın, şirket çalışanlarından birisinin kendisini iş sonrası yemeğe çağırdığını ve “hayır” demesine karşın, geceleri rahatsız eden cinsel içerikli mesajlar attığını söyledi. Ne yapabilirsin?

Yönlendirme:

İş arkadaşına onun her zaman yanında olacağını, mahremiyetine saygı göstereceğini ve yaşadıklarını kimseye anlatmayacağını söylemelisin.
Çalıştığınız kurumun etik kurul gibi mekanizmalarına başvurması için onu yönlendirebilirsin.
Haklarının ne olduğu konusunda bilgi sahibi olması için hukuki danışmanlık almasını önerebilirsin.
Faili tanıdığın için kendi düşüncelerini de ara ara sorgulamalısın! İş arkadaşın “ne yaptı da başına bunlar geldi” gibi mağdur suçlayıcı önyargıları bırakmalısın. Bu olayda asıl suçlunun fail olduğunu kendine hatırlatmalısın.

İhbar Mekanizmaları

Şiddete tanık olduğunda arayabileceğin acil telefon hatları:
112 Acil Çağrı Merkezi
Alo 170 Çalışma Hayatı ve İletişim Merkezi
155 Polis
Alo 183 Aile, Kadın, Çocuk ve Engelli Sosyal Hizmet Danışma Hattı
0212 656 96 96 / 0549 656 96 96 Aile İçi Şiddet Acil Yardım Hattı
Farklı bir dil konuşuyorsan 157 Yabancılar İletişim Merkezi
444 80 86 - İBB Destek Hattı (Türkçe, Kürtçe, İngilizce ve Arapça)
Acil ve telefonla konuşulamayacak durumlarda yardım çağırabilmek amacıyla, aşağıdaki uygulamaları şiddete maruz bırakılan kişinin telefonuna indirmesini önerebilirsin:
KADES - Emniyet Genel Müdürlüğünün Mobil Kadın Destek Uygulaması
Kırmızı Işık Türkiye Vodafone Vakfı Mobil Uygulaması
Şiddete maruz bırakılan kişiye başvuru yapabileceği yerleri iletebilirsin:
Polis Merkezleri, Jandarma Karakolları
Şiddet Önleme ve İzleme Merkezi (ŞÖNİM)
Sağlık kuruluşları
Adli Makamlar (Cumhuriyet Başsavcılığı, Aile Mahkemeleri)
Kadın Da(ya)nışma Merkezleri
Baroların Adli Yardım Büroları-Kadın Danışma Merkezleri/Komisyonları